Мавзу 4 ekonometrik modellarni ishonchliligi va ularning

EKONOMETRIK MODELLAR VA ULARNING PARAMETRLARINI BAHOLASHDA QO’LLANILADIGAN ME’ZONLAR

Tanlangan chiziqli funktsiyani yoki qurilgan modelni qanchalik to’g’ri tanlanganligini baholash uchun chiziqli korrelyatsiya koeffitsienti kvadrati determinatsiya koeffitsenti, hamda approksimatsiyaning o’rtacha xatoligidan foydalaniladi.

DETERMINATSIYA KOEFFITSIENTI Determinatsiya koeffitsienti 0.1 oralig’idagi qiymatlarni qabul qilib, tanlangan

regressiya tenglamasida aniqlangan y natijaviy belgi dipersiyasini natijaviy belgining umumiy dispersiyadagi ulushini tavsiflaydi:

.
2
y.ymym


2
y tanlan
yx
r 2


Mos ravishda 1  r 2 kattalik modelda e’tiborga olinmagan omillarning ta’siri

yx
natijasida kelib chiqadigan natijaviy belgining dispersiyasi ulushi (ya’ni qoldiq
dispersiya)ni tavsiflaydi. r 2 100% - x omil belgining variatsiyasi yordamida
yx
aniqlangan y natijaviy belgi foizini aniqlash imkonini beradi

Yuqoridagi misolda

 0,982 . Bundan, tanlangan regressiya tenglamasida

xy
r 2
niqlangan natijaviy belgi dispersiyasi 98,2% ni, e’tiborga olinmagan boshqa millarning dispersiyasi 1,8%ni tashkil etishi kelib chiqadi.

DETERMINATSIYA KOEFFITSIENTINING QIYMATI

Determinatsiya koeffitsientining qiymati tanlangan chiziqli model sifatini baholash kriteriyalaridan biri bo’lib hizmat qiladi. Tanlangan omillar bo’yicha variatsiyaning ulushi qanchalik katta bo’lsa, e’tiborga olinmagan boshqa omillarning roli shunchalik kam bo’ladi va qurilgan model berilgan ma’lumotlarni yaxshi approksimatsiya qiladi, uni natijaviy belgining qiymatini bashoratlash uchun qo’llash mumkin.

APPROKSIMATSIYA

Aproksimatsiyaning o’rtacha hatoligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
100% ,
n
  1 
n i 1
yi
yi  yˆxi
yoki
100%.
n
  1 
n i1
yi
yi  a0  b0  xi
 ning mumkin bo’lgan qiymatlari 8-10% dan oshmasligi kerak.