Мавзу-2 Ўсимликлар ҳужайрасининг физиологияси

Мембраналарнинг яна қуйидаги асосий функсиялари мавжуд:
3 - ҳужайра мембранасида осмотик иш бажаради,
4 - структура функсияси бажаради;
5 - мембранада энергия аккумуляцияси ва тарнсформацияси амалга ошади;
6 - оқсил табиатли рецепторлар, рецепторлик, регуляторлик функсиясин бажаради.
7 - оқсил табиатли ретсепторлар; (хемо-, фото-, механоретсепторлар).
Ҳужайра мебранасининг кимёвий таркиби
Ўсимлик ҳужайраси худди ҳайвон ҳужайраси каби органик ва анорганик моддалардан иборат. Сув ва бошқа анорганик моддалар ҳужайранинг асосий қисмини ташкил қилади. Органик моддалардан оқсиллар, углеводлар ўсимлик ҳаётида ўта муҳим вазифани бажаради. Органик модда модда таркибида углерод, кислород, водород ва азот кўпроқ учирайди,шунинг учун уларни органогенлар дейилади. Углерод -45%, кислород-42%, водород-6,5%, ва азот 1,5% ни ташкил қилади.
Ўсимлик қолдиқлари куйдирилганда кул таркибида бир қатор элементларнинг оксидлари қолади, буларни барчаси ўсимликнинг қуруқ массасини 5% ни ташкил қилиши мумкин.
Ундан ташқари кул таркибида жуда оз миқдорда мис, молибден, темир, рух, марганетс каби элементлар учирайди, уларни микроелементлар деб аталади.
1.Захира моддалар- организм тамонидан тўпланган озиқа моддалардир. Захира моддалар икки хил бўлади. Биринчиси – азотсиз бирикмалар, уларга углеводлар ва ёғлар киради. Иккинчиси оқсиллардир. Углеводлар С, Н, О дан ташкил топган.
Крахмал- (С6 Н10О5)н. У ўсимликларда фотосинтез жараёнида ҳосил бўлади ва кархмал доначалари кўринишида тўпланади. Шолида – 80%, буғдойда - 60-70%, амарантда - 60-65%, картошкада – 20%, крахмал учирайди. Крахмалга ёд билан сифатли реаксия ўтказилганда уни кўк ранга бўялиши кузатилади. Крахмал ҳужайрадаги амлаза ферменти таъсирида декстрин ва малтозагача парчаланади.
амилаза
(С6 Н1О О5)n + nН2О ----------→ nC12 Н22 О11
Крахмал сувда эримайди, коллоид эритма ҳосил қилади.
Полисахаридларга целлюлоза ҳам киради, у ўсимлик ҳужайра пўстининг асосини ташкил қилади. Баргда – 15-25%, ёғочнинг – 50%,чигит толасининг – 90% селлюлозадан иборат. У сувда эримайди.