Мавзу: №2 “Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларни ҳисоблаш”

Баҳолар индексини ҳисоблаш учун:

• дефлятор (Пааше индекси);
• истеъмол нархлари индекси(Ласпейрес индекси);
• саноат ишлаб чиқариш баҳолари индекслари ҳисобланиши лозим.

Номинал ЯИМ
ЯИМ жорий даврдаги нархларда ўлчанади
Реал ЯИМ ЯИМ базис даврдаги нархларда ўлчанади
ЯИМ дефлятори - мамлакат миқёсида барча ишлаб чиқарилган товар ва хизматлар ўртача нархининг базис даврга нисбатан ўзгариш динамикасини ифодаловчи индексдир.
ЯИМ дефлятор кўрсаткичидан фойдаланиб, ўзаро боғлиқликка асосланиб номинал ЯИМ ёки реал ЯИМни аниқлаш мумкин.
Реал ЯИМнинг аҳамиятли жиҳати унда кўрсаткичлар пул кўринишида эмас, балки ишлаб чиқарилган товарлар ва хизматлар олдинги йилга нисбатан қанча фоизга ўзгарганлигини аниқлаш мумкин.
ЯИМ дефлятори
(1+v) ≈ (1+g)*(1+p)
v – номинал ЯИМнинг % да ўзгариши
g – реал ЯИМнинг % да ўзгариши
p – ЯИМ дефляторининг % да ўзгариши
ЯИМ дефлятори = Номинал ЯИМ/
Реал ЯИМ
Реал ЯИМ = Номинал ЯИМ/
ЯИМ дефлятори

МХТдаги ноаниқликлар

• хуфёна иқтисодиётдаги молиявий операцияларни хисоблаш имкониятига эга эмас;
• 500 та мавжуд счётлардан 7 таси дунё бўйича хисобланади (фақат Японияда тўлиқ тизим хисоблаш амалиёти жорий қилинган);
• ҳаётнинг номоддий томонидаги ўзгаришларни ҳисобга олинмайди;
• “ўз вақтидалик” ва “аниқлик” муаммоси

МХТдаги ноаниқликлар

• маҳсулотларнинг ҳамма тури ҳам аниқ ўлчашни талаб қилмайди, яъни бозорда олди-сотди предмети ҳисобланмаган (м-н: жамоат ишлари, уй бекаларининг меҳнати);
• миллий ҳисоблар товарлар сифатининг ўсишини муносиб ифодалай олмайди;
• МҲТ алоҳида олганда жиноятчиликка қарши кураш, атроф муҳитнинг ифлосланиши кабиларнинг фаолиятини ифодалай олмайди;
• статистикадаги камчиликлар

Эътиборингиз учун рахмат!