Мавзу №1 кириш. “Метрология ва стандартлаштириш” фанини мақсад ва вазифалари, ривожланиш тарихи, “стандартлаштириш тўҒрисида”, “МАҲсулот ва хизматларни сертификатлаштириш тўҒрисида” “метрология тўҒрисида” республика қонуни

- 1893 йилда Россияда Д.М. Менделеев томонидан ўлчов ва оғирлик (тарози) Бош палатасининг ташкил этилиши;

- 1931 йилда Ленинград шахрида ўлчов ва тарози Бош палатаси асосида Д.М. Менделеев номидаги Бутуниттифоқ метрология илмий тадқиқот институтининг ташкил топиши;

- 1960 йилда Халқаро бирликлар тизимининг СИ (SU) қабул қилиниши. Бу тизим бўйича 1 метр вакумда тўлқин узунлигининг 1650763,73 тенг қилиб олиниши (Криптонни эталон метри);

- 1983 йилда метрни қабул қилишда ёруғликнинг вакумда 1/299792458 секунда ўтган йўлига тенг қилиб қабул қилиниши;

- 1993 йилда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида Ўзбекистон давлат Стандартлаш, метрология ва сертификация маркази (Ўздавстандарт) ташкил этилди;

• 2002 йилда Ўзбекистон давлат стандартлаш, метрология ва сертификация маркази Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш (“Ўзстандарт”) агентлигига айлантирилди.

3 режа. “Метрология тўғрисида” Республика қонуни

3 режа. “Метрология тўғрисида” Республика қонуни

Маълумки, 1993 йилнинг 28 декабрида Президентимиз томонидан кетма-кет учта, яъни “Стандартлаштириш тўғрисида”, “Метрология тўғрисида” ва “Маҳсулот ва хизматларни сертификатлаштириш” Қонунлари имзоланган эди. Бу қонунларнинг ҳаётга тадбиқ этилиши республикамиздаги мавжуд метрология хизматини янги ривожланиш босқичига кўтарилишига асос бўлди. Шулардан бири, яъни “Метрология тўғрисида” ги қонун устида бироз тўхталиб ўтамиз.

Бу қонун республикамизда метрологиянинг ривожланишига ва метрологик таъминот масалаларини ҳал этишнинг мутлақо янги босқичига олиб кирди.

“Метрология тўғрисида” ги қонун 5 бўлимдан иборат бўлиб, бу бўлимлар 21 моддани ўз ичига олган. Республикамизда метрология хизматини йўлга қўйиш ва бунда жисмоний ва юридик шахсларнинг иштироки ва функциялари, бу борадаги жавобгарликлар бўйича кенг маълумотлар берилган.

Такрорлаш учун саволлар.

Такрорлаш учун саволлар.

• “Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш” фанини ўрганишнинг табиий зарурлиги.
• “Метрология” нинг фан сифатида шаклланиб бориш жараёни қандай кечган?
• Қандай кўҳна ва қадимий ўлчаш бирликларини биласиз?
• Фаннинг ривожланишида ўзига хос ҳисса қўшган олимлардан кимларни биласиз?
• “Метрология тўғрисида” республика қонунининг асосий аҳамияти нималардан иборат?

Фойдаланилган ва тавсия этиладиган адабиётлар

• Исматуллаев П.Р., Маъруфов Э.А., Абдуллаев А.Х. Метрология бўйича изоҳли луғат. Тошкент, 1993 й.
• Исматуллаев П.Р., Тўхтамуродов З.Т. Сифат ва сертификат. Конструктор ИЧБ. 1994 й.
• Исматуллаев П.Р., Тўхтамуродов З.Т., Абдуллаев А.Х. Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштиришга муқаддима. Конструктор ИЧБ. 1995 й.