Mavzu №1. İnformatika axborot texnologiyalari. İnformatika fani va uning asosiy tushunchalari. Axborot va uning xossalari. Yangi axborot texnologiyalari. Reja

5. Axborotlarni kodlash. Matn ma’lumotlarini kodlashtirish

Agar alifboning har bir belgisiga ma’lum bir butun sonni mos qo‘ysak (masalan, tartib raqami), ikkilik kod yordamida matnli axborotni ham kodlashtirish mumkin. 256 ta turli belgini kodlashtirish uchun sakkizta ikkilik razryad yetarlidir. Bu 8 ta bitni turlicha kombinatsiyalashtirib, rus va ingliz alifbolarining kichik va katta (bosh harf ma’nosida) belgilarini ham, shuningdek, tinish belgilarini, asosiy arifmetik amallar belgilarini va ayrim umum qabul qilingan belgilarni, masalan, § belgisi, ifodalash uchun yetarlidir.

Texnik tomondan bu juda oddiy ko‘rinadi, ammo hamma vaqt yetarli darajada murakkab bo‘lgan tashkiliy muammolar mavjud bo‘lib kelgan. Hisoblash texnikasi rivojlanishining birinchi yillari bu qiyinchiliklar zarur standartlarning yo‘qligi bilan bog‘liq bo‘lgan, hozirgi vaqtda esa, aksincha, muammolar bir vaqtning o‘zida amal qiluvchi va bir-birini inkor qiluvchi, bir-biriga zid keluvchi standartlarning ko‘pligi tufayli yuzaga kelgan. Butun dunyo matnli ma’lumotlarni bir xilda kodlashtirishi uchun, kodlashtirishning yagona jadvali kerak, uni yaratish milliy alifbolarning belgilari o‘rtasidagi ziddiyatlar, shuningdek, korporativ turdagi ziddiyatlar tufayli hozircha mumkin bo‘lmay turibdi.