Mavzu-1 “ Linvistik va metodik tadqiqot asoslari maxsus kursiga kirish” fanining kursning maqsad va vazifalari

Ilmiy tadqiqot metodikasi deganda tadqiq manbai (o`rganish obyekti) haqida ilmiy bilim hosil qilish yo`l-yo`riqlari tushuniladi.Masalan: ”Ingliz va o’zbek tillarida negativlik hodisasini(kategoriyasini)sintaksem tadqiqi”.O’z –o’zidan ayonki,ushbu tadqiqotning obyekti negativlik hodisasidir .Birinchi vazifamiz bu obyektni tadqiq qilish uchun qaysi usullardan-metodlardan foydalanishimizni bilib olishdir.
Ilmiy tadqiqot metodikasi bir necha tarkibiy qismlarni o`z ichiga oladi. Bunda eng muhim qismlar:

1. 
   Tadqiqotchining izlanishga qanday yondashishi(umumiy);
   
2. 
   O`rganish obyektini qanday tushunishi;
   
3. 
   Tadqiqotning o’rganish obyektiga qaysi nuqtayi nazardan turib yondashish.
   

-Metodologiya tadqiqotchiga o`rgan ish obyektida nimalarni izlashi, izohlashi, ochib berishi lozimligini ko`rsatib turadi. 

Demak , tadqiq manbaining-obyektinig ma`lum bir qirrasi (tomoni)ni o`rganish (“o`lchash”)ga xoslangan usul (yo`l-yo`riqlar, mezon)lar tadqiq metodi deb atalsa,tadqiqot metadologiyasi esa tadqiqot obyektida (masalan:negativlikda) nimalarni izlash,izohlash ,ochib berish orqali yangilikni yaratish zarurligini ko’rsatib turadi.

Metod -Tadqiqotda qo’llanilgan usul ( Qaysi usullarni qo’llayman ? –Masalan sintaksem tahlil metodlari ;

Metodoloiya…………………. Obyektni to’liq tadqiq etish uhun nimalarni izlayman,organaman, nimalarni ochaman?-Mononegativlik,Polinegativlik…
T adqiqot mavzusi, uning tanlanishi, o`rganilish tarixi, dolzarbligi, muammolari, yechimlari, farazi, ilmiy amaliy ahamiyatini asoslash, mavzu bo`yicha material yig`sh, tajriba o`tkazish, natijalarni sistemalashtirish va nihoyat ilmiy ishni yozish-u xulosalash ham ilmiy tadqiq metodikasining tarkibiy qismi bo`lib, tadqiq bosqichlari va jarayonnini belgilaydi.

Bundan xulosa chiqarish mumkinki, ilmiy tadqiq metodikasi uch asosiy tarkibiy qismni o`z ichiga oladi. Bular:
1) tadqiqot metodologiyasi,
2) tadqiqot metodlari,
3) tadqiq bosqichlari (jarayoni).

Bulardan birinchi va ikkinchisi tadqiqotchining ilmiy-nazariy va falsafiy-metodologik tayyorgarlik darajasi bilan bog`liq bo`lib, shu malaka va ko`nikmalar asosida tadqiqotchi ma`lum bir manba ustida ilmiy o`rganishni amalga oshiradi. Mana shuning uchun mustaqil ilmiy tadqiqot olimdan:

a) fan asosini, yondosh fanlarni chuqur bilishni;
b) ilmiy adabiyotlar ustida mustaqil ishlash ko`nikmalariga ega bo`lishni;
d) axborot manbalarini, ular ichida o`ziga zarur va mavzuga aloqador ishlarni tez topish yo`llarini bilishni;
g) uqilgan, onglilik va izchillik bilan tadbiq etila olinadigan metodologik tamoyillar (aniq ilmiy-falsafiy dunyoqarash)ga ega bo`lishnitalab etadi. Shunday tayyorgarlikka ega bo`lgan mutaxassisgina o`z faniga doir ma`lum bir mavzu (manba) ustida mustaqil ilmiy tadqiqot ishiga kirisha oladi.