Mavzu: 1 ­­– dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari Darsning maqsadi

2 – misol. A nomli 7 ta elementdan iborat chiziqli jadvalni tasvirlang.

Tartib raqami	1	2	3	4	5	6	7
Qiymati	3 A[1]	-7 A[2]	4 A[3]	1 A[4]	-1 A[5]	0 A[6]	5 A[7]

Ikki o‘lchovli massiv elementlari ikkita indeks orqali aniqlanib, ular o‘zaro vergul bilan ajratib yoziladi va birinchi indeks satr tartib raqamini, ikkinchi indeks ustun tartib raqamini bildiradi. Masalan, jadval[12,8] yozuvi – jadval nomli massivning 12-satri va 8-ustuni kesishgan katakda joylashgan elementini bildiradi.

3 – misol. S nomli 45 elementdan iborat to‘g‘ri to‘rtburchakli jadvalni tasvirlang.

	Ustun bo‘yicha tartib raqami
Satr bo‘yicha tartib raqami	1	2	3	4	5
	3.2 S[1,1]	1.37 S[1,2]	-1.25 S[1,3]	7.12 S[1,4]	-11.4 S[1,5]
	0,5 S[2,1]	1.1 S[2,2]	1.2 S[2,3]	-1,1 S[2,4]	4.22 S[2,5]
	-0.1 S[3,1]	1.01 S[3,2]	71.2 S[3,3]	4.1 S[3,4]	-4.11 S[3,5]
	6.3 S[4,1]	-7.01 S[4,2]	1.5 S[4,3]	7.5 S[4,4]	-1.09 S[4,5]

Dasturda massivlar o‘zgaruvchilar kabi tavsiflanishi zarur. Buning uchun Paskal dasturlash tilining Array –xizmatchi so‘zi ishlatiladi. Bu so‘zdan keyin kvadrat qavs ichida massivning birinchi va oxirgi elementlarining tartib raqamlari o‘zaro ikkita nuqta bilan ajratib yoziladi. Davomida Paskalning Of – xizmatchi so‘zi, undan keyin massiv elementlarining turi yoziladi. Masalan:

var

alifbo: Array[1..29] of Char; {1 dan 29 gacha tartib raqamli elementlari belgili miqdorli bo‘lgan alifbo nomli massiv}

b5: array[-2..100] of integer; {b5: -2 dan 100 gacha tartib raqamli butun sonli massiv}

bma: array[1..10,1..20] of string; {bma – satrli miqdorlardan iborat ikki o‘lchamli massiv}

Demak, massiv (jadval ko‘rinishidagi miqdor) deganda, yagona nom bilan belgilangan, bir turdagi, tartiblangan miqdorlarning majmui tushuniladi.

Shuni ta’kidlash joizki, Paskal dasturlash tilida juda ko‘p masalalarni hal etishda massivlardan foydalanish dasturchiga katta imkoniyatlar ochib beradi.

IV.Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:

O‘quvchilarga darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va mashqlar yechish asosida mavzu mustahkamlanadi.

V.O`quvchilarni baholash: Berilgan savollarga javob bergan o`quvchilarga hamda darslikdagi mashqlarni to`g`ri bajargan o`quvchilarga, kompyuterda dasturning natijasiga erishgan o`quvchilarga rag`bat kartochkalari tarqatilinib, dars so`ngida baholanadilar.

VI.Uyga vazifa:

1. Darslikdagi 2-, 4-mashqlar.

2*. Darslikdagi 6-, 7-mashqlar.