Mavzu: 1 ­­– dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari Darsning maqsadi

1. Quyi darajadagi dasturlash tillari.

2. O’rta darajadagi dasturlash tillari.

3. Yuqori darajadagi dasturlash tillari.

Quyi darajadagi dasturlash tillari kompyuter qurilmalari bilan bevosita bog’liq bo’lib, buyruqlar maxsus raqam (kod) yordamida yoziladi. Bu kabi buyruqlardan tashkil topgan dasturlar katta hajmli bo’lib, ularni tahrir qilish juda ham mushkul.

Dastur tuzishni osonlashtirish maqsadida inson tiliga yaqin bo’lgan buyruqlar tizimini tuzish va qo’llash masalasi qo’yildi va hal etildi. Bu kabi dasturlash tillari o’rta darajadagi dasturlash tillari (ba'zan assemblerlar) deb yuritila boshlandi. Assembler tillarida buyruqlar qisqartirilgan so’zlar yoki so’zlar majmuidan iborat bo’lib, ular mnemokod deb yuritiladi.

Yuqori darajali dasturlash tillaridagi ko’rsatmalar inson tiliga yaqin bo’lgan so’zlar majmuidan iborat. Ular yordamida amallarni bajarish quyi darajadagilaridan ko’ra yengil bo’lib, biror maxsus ko’rsatma bo’lmasa, dasturchidan kompyuter qurilmalari bilan bevosita bog’liq axborotlarni bilish talab etilmaydi. Bu tilda tuzilgan dasturlarni translyatorlar deb nomlanuvchi maxsus dasturlar kompyuterlar bajara olishi uchun raqamli ko’rinishga o’tkazib beradi.

Keyingi yillarda juda ko’p yuqori darajadagi dasturlash tillari yaratilgan. Masalan, Pascal, dBase, Ada, KAEAT, C++, Delphi, Visual Basic va boshqalar.

Bugungacha yaratilgan dasturlash tillaridan keng tarqalgani va ko’p foydalanilayotgani Pascal (Paskal) dasturlash tilidir.

1969- yili N.Virt tomonidan Paskal dasturlash tili ishlab chiqildi. Paskal tili dasturlashni o’rgatish maqsadida yaratilgan bo’lsa-da, yuqori malakali dasturchilar orasida keng tarqaldi. Shuni ham ta'kidlash kerakki, turli rusumdagi kompyuterlar uchun Paskal tilining ularga moslashtirilgan naqllari ishlab chiqilgan bo’lib, ular Paskal tilining boshlang’ich naqlidan farq qilishi mumkin.