Mavzu: 1 ­­– dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari Darsning maqsadi

Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism. Salomlashish. Davomatni aniqlash Siyosiy daqiqa. Yurtimizda hamda chet davlatlarda bo’lib o`tayotgan siyosiy yangiliklar, o`zgarishlar haqida suhbatlashiladi.
   

Rag`bat uchun 3 xil kartochkalar tayyorlaniladi.

2. 
   O`tgan mavzuni takrorlash va uyga vazifani so`rash. O`tilgan mavzular bo`yicha savollar berib, o`quvchilarni baholayman.
   

1. . Model deganda nimani tushunasiz? 2. Model hodisa va jarayonni qanday akslantirishi kerak?

Yangi mavzuni bayoni

1 – masala. Bosimi P, egallagan hajmi V va temperaturasi T bo‘lgan ideal gazning holatini ifodalovchi matematik model tuzing.

Bu masalaning yechimini Klayperon formulasi beradi, ya’ni ideal gazning bosimi, hajmi va temperaturasi quyidagicha bog‘langan: .

Bu formula ideal gazning temperaturasining o‘zgarishi bosim yoki hajmning o‘zgarishiga sabab bo‘lishini yaqqol ifoda etadi.

3 – masala. Yer atrofida H kilometr balandlikda uchayotgan kosmik kemaning tezligiga ko‘ra uning harakati modelini tuzing.

Ma’lumki, fizikada kemaning birinchi kosmik tezligi quyidagi formula bilan aniqlanadi ,

bu yerda g – Yerga erkin tushish tezlanishi, R = R_Yer + H, R_Yer – Yer radiusi. Bundan V 7,92 km/sek ekanligi topiladi. Agar kosmik kema shu tezlikda harakat qilsa, uning harakat trayektoriyasi (harakat chizig‘i) aylana kabi bo‘ladi. Kosmik kemaning tezligi birinchi kosmik tezlikdan kichik bo‘lsa Yerga qulab tushadi. Agar kema ikkinchi kosmik tezlikda harakat qilsa, uning harakat trayektoriyasi ellipssimon bo‘ladi. Uchinchi kosmik tezlikdagina kosmik kema Yerning tortish kuchini yengib boshqa planetalarga ucha oladi.

4 – masala. Gulning o‘sish jarayoni modelini tuzing.

Bu masalaning modeli quyidagi tenglamalar sistemasi orqali ifodalanadi:

bu yerda t – vaqt, T – havo temperaturasi, I – yorug‘lik miqdori, H – gul tanasidagi namlik miqdori, , ,  – temperatura, yorug‘lik, namlikka mos doimiy kattaliklar.

3.