Mavzu : XI- xv asrlarda Turkiya Reja

Usmoniylar davlatining ikkinchi hukmdori Urxon (1326-1359 yillarda boshqargan), 1288 yilda Anatoliyada tug‘ilgan. Urxon Bursani beklik poytaxti deb e’lon qildi. Urxon 1327 yilda birinchi marta kumush tanga- aqcha(aqcha.turk.-savdo-sotiq, tо‘lov muomalalarida narx, baho, qiymat о‘lchovi birligi bо‘lib, asosan kumushdan zarb qilingan) zarb qildi.
1330 yili Urxon qо‘shini Nikeyani, 1337 yili Nikomediya (Izmir) ni qо‘lga kiritdi. Turklar Urxonning ukasi A’loiddin boshchiligida Nikeyaga qarab yurish qilayotganda Vizantiya imperatorining qо‘shinlari bilan jang bо‘lib о‘tdi. Jangda imperiya qо‘shinlari yengildi, imperator yaralandi. Nikeyaning zabt etilishi usmoniylarga Vizantiya imperiyasining Osiyodagi mulklariga hujum qilish uchun yо‘l ochdi.
Dengiz orqali yordam olib turgan Nikomediya qamali 9 yil davom etib, Urxon bu hududni olish uchun Marmar dengizining tor bо‘g‘ozini qamal qildi. Chorasiz qolgan Nikomediya ahli shaharni turklarga topshirdi. Turklarning Marmar dengizi va Bosfor sohillariga chiqishi ularning Frakiyaga qiladigan hujumlariga zamin yaratdi.
1338 yilda turklar Frakiya tomon yurish boshlashdi. Urxonning о‘zi 30 ta kemasi bilan Konstantinopol ostonalarida paydo bо‘ldi. Vizantiya imperatori Andronik III Paleolog (1328-1341 yillarda boshqargan), Urxon bilan munosabatlarini yaxshilash uchun unga qizini beradi va usmoniylar va Vizantiya imperiyasi munosabatlari bir muncha vaqt yaxshilanadi.
XIV asrning 40 yillariga kelib Karesi bekligidagi toju-taxt uchun kurash Urxon qо‘shinlarini Vizantiyaning Yevropadagi qismiga kirib kelishi uchun zamin yaratdi.
1345 yili Urxon Karesi beyligini tugatdi. Turklar 1346 yili Vizantiyada davom etayotgan zilotlar va fuqarolar urushi (1341-1347) ga aralashib bо‘lajak imperator Ioann VI Kantakuzenga yordam berishdi va amaldagi imperator Ioann V Paleologga qarshi kurashishdi. Buning evaziga Ioann VI qizi Feodorani Urxonga beradi.
Turklar 1352-1354 yillarda Yevropaga birinchiyurishlarini boshlashdi. 1354 yili zilzila tufayli mudofaa devorlari vayron bо‘lgan Galliapolni qiyinchiliksiz zabt etishdi.
XIV asrdagi tо‘xtovsiz olib borilgan urushlar paytida turklarda professional qо‘shin tarkib topa boshladi.
Urxon davrida turk qо‘shini orasida xalq lashkari tipidagi muntazam qо‘shinlardan tashqari, yanicharlardan iborat professional piyoda askarlar ortyadlari ham bor edi.
Turklar Vizantiyaliklar tajribasidan о‘rganib, jang paytlarida devor teshadigan qurol ishlatardilar.
XIV asr oxiri va XV asrda turklar о‘q о‘tadigan qurol ishlata boshladilar. 1326 yilda Urxon Bursani egalladi va poytaxtga aylantirildi.