Mavzu : Buyuk geografik kashfiyotlar vauning tarixiy ahamiyati

Yangi mavzuni bayoni.

Buyuk geografik kashfiyotlar atamasi XV-asr oxiri-XVII asr o’rtalarida Yevropalik sayyohalar tomonidan amalgam oshirilgan yirik geografik kashfiyotlarga nisbatan aytiladi.

Buyuk geografik kashfiyotlarning sabablari:
Brinchidan: XV-asr oxiri-XVI asr boshlariga kelib Yevropada tavar ishlab chiqarish surati o’sganligi uchun xom ashyoga bolgan talabni oshishi
Ikkinchidan:Yangi davr hukmron tabaqalarining boylikka ,pulga ehtiyojini yanada ortib borishi.
Uchunchidan :Quriqlik va O’rta Yer dengizidan o’tadigan savdo yo’llari Usmonli turklar qo’liga o’tganligi.
Buyuk geografik kashfiyotlarlarning tashabuskori Portugaliyalik va Ispaniyalik dengiz sayyohlari bo’lishdi.shunday dengiz sayyohlaridan biri admiralXristofor Kolumb (1451-1506)edi .
1492 yildaX.Kolumb ispaniya qirollik oilasi bilan Hindiston sari suv yoli ochishga hizmat qiluvchi ekspidisiyani boshlash haqida shartnoma tuzishga muvafiqiyat bo’ldi. Shartnomaga ko’ra qirol ekspidisiyani pul bilan taminlaydigan boldi.ayni paytda X.Kolumb kashf etgan yerning vitse –qiroli etib tainlanadigan bo’ldi.S huningdek yangi yerdan keladigan daromatning 1/10 qismini yangi yerdan keladigan savdodan tushadigan daromatning 1/8 qismiga ham egalik qilar edi.X.Kolumb 1492 yil 6-avgust kuni 3 ta kemada 90 kishilik dengizchi bilan birinchi ekspidisiyaga chiqdi.X.Kolumb ekspidisiyasi 12 oktyabrda Amerika qitasidagi San –Salvodor (“muqaddas xaloskor”) oroliga kelib tushdi.Shu tariqa Hindistonga olib boriladigan suv yo’li ochish maqsadida olib borilgan ekspedisiya Amerikani kashf etilishiga olib keldi.biroq X.Kolumb 1492 yilda Hindistonga emas Amerikaga kelib qolganligini bilmagan.yangi qit’akolumbiya emas Amerika deb atalishi Italiya dengizchisi va astranomi Amerigo Vespuchchi ( 1454-1512) nomi bilan bog’liq.A.Vespuchchi Ispaniya va Portugaliya flotid xizmat qilgan.u 1499-1501 yillarda portugaliyalik dengizchilar bilan Braziliya qirg’qlarini tadbiq etdi.buning natijasida ,Kolumb ochgan yerlar Hindistin emas yangi qit’a dagan hulosaga keldi.U keyinchalik o’zininh nomi bilan atalgan qit’aga “Yangi Dunyo”deb nom berdi.1507 yilda xaritashunos olimM.vodzemyuller Kolumb kashf etgan yangi qit’aniAmerigo Vespuchchi sharafiga Amerika dab nomladi.1515 yil yangi Dunyo “Amerika” deb atalgan birinchi globus Germaniyada yaratildi.1569- yildan esa boshqa xaritalarda ham Kolumb kashf etgan yerlar “Amerika” deb yoziladigan bo’ldi.
1498-yilda Atlantika okeani orqali Hindistonga boriladigan dengiz yo’lini V.Gamma ochdi.
1519-yilda yana bir Portugaliyalik dengizchi F.Magellan Amerika qitasini aylanib otib Hindistonga boradigan dengiz yo’lini ochdi.
1522-yilda dunyoni dumaloqligi isbotlandi.
Shundan so’ng 1605-yilda L.V.Torres Avstraliyani kash etdi.


Yangi mavzuni mustahkamlash ’’.debat” metodi.
Buyuk geografik kashfiyotlar mustamlakachilik urushlarining asosiy sababidir.


Baholash. Guruhlarni bohalash, rag’batlantirish.


Uyga vazifa:
1.O’rganilga mavzu savollariga javob topish.
2. Mavzudagi asosiy tushuncha va atamalarni daftarga yozish.
3.test tuzib kelish.