Mavzu : burģulash inshoatlari mantaj qilish va qurish

2.Burg’ulash minoralarini ko’rsatkichlari va texnik xaraktyeristikalarini tanlash.

Minoralar va machtalar asosiy parametrlariga balandlik, yuk ko’taruvchi kuchi, pastki va yuqori asoslarining o’lchamlari (minoralar uchun), vazn, quduq qazish burchagining o’zgarish diapazoni kiradi.

Minora yoki machta balandligi – bu oyoqlar tayanchidan kronblok shkivlarining o’qlarigacha (vertikal bo’yicha) bo’lgan masofa. Minoraning ratsional balandligi tushirish-ko’tarish opyeratsiyalarga ketadigan vaqt sarfini qisqartirish hisobidan burg’ilash ishlarining unumdorligi oshishiga yordam beradi.

Minora balandligi N aylanma burg’ilashda quyidagi elementlar bilan aniqlanadi (6.8, a-rasm):

N = r + l₁ +l₂ + l₃ + l₄ + l_c + l₅, (6.1)

bu yerda r– kronblok radiusi; l₁ ,l₂,l_{3 ,}l₄ – qayta ko’tarish, tal bloki, vertlyug-amortizator va elevator balandliklari; l_c– burg’ilash shami uzunligi; l₅– burg’ilash quvurlarini burab ulash va ajratish mexanizmining asosi ustidagi belgi.

Yuk ko’tarish kuchi machtalar va minoralar burg’ilash jarayonida paydo bo’ladigan yuklamalarni qabul qilishini belgilaydi. Yuk ko’tarish qobiliyati nominal va maksimal bo’ladi.

Nominal yuk ko’tarish qobiliyati Q_nom belgilangan so’nggi diametrli nominal chuqurlikdagi quduqlarni burg’ilashda qo’llanadigan, mustahkamlovchi yoki burg’ilash kolonnasining eng katta vaznidan ilgakdagi statik yuklamaga to’g’ri keladi.

Maksimal yuk ko’taruvchi kuch Q_max burg’ilovchi yoki mustahkamlovchi kolonnani ko’tarishda qarshilik kuchini hisobga oluvchi koeffitsientga ko’paytirilgan nominal yuk ko’tarish qobiliyatiga Q_nom teng:

Q_max =k_pr xQ_nom (6.2)

GOST 7959-74 bo’yicha kolonkali qurilmalarning ikkita birinchi sinflari burg’ilash kolonnalari uchun k_pr = 2,0, keyingilari uchun esa k_pr = 1,6. Neft va gazga qidiruv burg’ilash qurilmalarida GOST 16150-74 ga muvofiq 100 m gacha chuqurlikda k_pr= 2,5, undan ortiqda esa - k_pr= 1,6.

6.8-rasm. Qurilma minoralari va machtalari balandligini belgilaydigan elementlar: a – aylanma burg’ilash; b – zarb-arqonli burg’ilash

6.7-rasm. Machtaning qiya holatida kronblok surilishi sxemasi

Ilgakdagi kuch va tal tizimi sxemasi kronblokka yuklamani belgilaydi. Uni hisoblashda arqonning lebedkali va qo’zg’almas tarmoqlaridagi kuchlar teng hisoblanadi, harakatlarining yo’nalishlari esa og’ish burchaklaridagi kichik farq natijasida – foydali yujklama yo’nalishi bilan bir xil.

Arqonning lebedkali tarmog’idagi kuch

R_l =Q_max/mη_c, bo’lganligi sababli (6.3)

Kronblokka umumiy yuklama Q_o quyidagilarga teng: arqonning tarmog’i qo’zg’almas bo’lgan moslama uchun

Q_o =Q_max+ 2R_l = Q_max(1 + 2/ mη_c); (6.4)

qo’zg’almas tarmoqsiz moslama uchun

Q_o =Q_max+ R_l = Q_max(1 + 1/ mη_c); (6.5)

Bu yerda m va η_c– torlar soni va tal tizimining f.i.k.

Formulalarni (6.4) va (6.5) taqqoslaganda ko’rinib turibdiki, ilgakdagi yuklama bir xil bo’lganda arqonning qo’zg’almas tarmog’isiz talli moslamada kronblokka va minoraga (machtaga) kichikroq yuklama ta’sir qiladi. Biroq bu holda minora yuklanishining simmetriyasi kichikroq, shu munosabat bilan chuqur burg’ilashda arqonning tarmog’i qo’zg’almas bo’lgan moslama olinadi.

Minora asosining o’lchamlari. Pastki asosning o’lchamlari burg’ilash jihozini qulay joylashtirish va xavfsizlik qoidalarida ko’zda tutilgan zarur zazorlar qoldirilishi bilan belgilanadi. Jihozni joylashtirish keng tarqalgan sxemasi uchun pastki asosning tomoni V (6.9-rasm):