Маvzu : Axborot va kommunikatsiya. Reja Axborot to`g`risida tushunca Axborotlarning turkumlanishi

Aloqa kapitallarining haddan tashqari ko`payib ketishi ham kommunikatsion jara¸nga salbiy ta’sir ko`rsatadi. Bunday muammo axborotlarni qayta ishlash va ularni uzatish vositalarning etishmovchiligi ¸ki ularning no mukammalligi oqibatida sodir bo`ladi.


No ma’qul tashkiliy struktura ham kommunikatsion jara¸nda muammo tu¨diruvchi omillardan biri hisoblanadi. Qanchalik boshqaruv bo`¨inlari ko`p bo`lib, funksiyalar, vazifalar va vakolatlar bir-birini ko`p takrorlasa, shunchalik axborotning manzilga etib borishi sekinlashadi. Natijada shu davr ichida har bir bo`¨inda o`ziga maqbul bo`lgan “tuzatishlar” kiritiladi. Bu jara¸nda bo`limlar va bo`¨inlarda sodir bo`ladigan ixtiloflar axborotlar almashuviga va qarorlarni qabul qilishga jiddiy to`siqlarni yaratadi.

Axborotni uzatish va qabul qilish ko`p jihatdan samarali quloq solish san’atiga ega bo`lish darajasiga bo¨liq. Amerikalik olim professor Kit Devis samarali quloq solish san’atining 10 qoidasini keltiradi. Qoidalarni navbatma-navbat o`qib, bir zum o`zingizni xoli tuting. Yuzma-yuz gaplasha¸tgan aniq kishini ko`z oldingizga keltiring va o`qigan qoidalarga ne cho¨lik rioya qilganingizga baho bering.

Samarali quloq solishning 10 qoidasi

So`zlashdan		 Gapira turib quloq solish mumkin emas. Har bir kishiga
to`xtang		shivirla ammo hech kimga ovoza qilma” degan naql bor.
So`zlovchiga o`zini			Gapiruvchi	kishiga o`zini erkin tutishi uchun sharoit
erkin	tutishga	yarating. Ko`pincha buni hal qiluvchi muhitni yaratuvchi deb
¸rdamlashing		atashadi.
O‘zingizni			O‘zingizni	manfaatdor ekanligingizni ko`rsating va

so`zlovchiga qul?q		shunga mos ravishda harakat qiling. So`zlashuv jara¸nida
sola¸tganingizni		gazeta, jurnal o`qimang. Eshitaturib unga rad qilish
ko`rsating		bahonalarini izlamasdan, balki uni tushinishga harakat qiling.
G‘ashga	tegadigan	 Rasm chizib turmang, stolga urmang, qo¨ozlarni bir
holatlarni	bartaraf	joydan ikkinchi joyga qo`z¨atavermang, ehtimol eshikni ¸pib
qiling		qo`yilsa, xonada sokinlik bo`ladi?
Bardoshli bo`ling		 Vaqtni ayamang. So`zlaguvchini bo`lmang. Chiqishga
		zo`r bermang, eshik tomon qadam bosmang.
So`zlovchiga		 So`zlovchini o`zingizning o`rningizga qo`yib ko`ring.
hamdard bo`ling		
Xarakteringizni			G‘azablangan kishi suhbat mazmuniga noaniqlik kiritish
saqlay biling		payida bo`ladi.
Bahsga va tanqidga		 Bunday hol so`zlovchini himoyaga o`tishga majbur qiladi.
yo`l qo`ymang		U jim bo`lib qolishi ¸ki jahllanishi mumkin. Aynan bahsda
		¨olib chiqib, bu bilan yutqazgan bo`lasiz.
Savollar bering		 Bu so`zlovchini ilhomlantiradi, u sizning uni quloq
		sola¸tganingizga yana bir bor iqror bo`ladi. Bu oldinga
		jilishga ¸rdam beradi.
So`zlashdan			Birinchi maslahat ham shundan boshlangan. Oxiri ham
to`xtang		shu bilan tugaydi. Zero, qayd qilinganlarning barchasi shunga

bo¨liq. Siz gapirishdan to`xtamas ekansiz, demak samarali quloq solishni ham bilmaysiz.

Tabiat odamga ikkita quloq, ammo faqat bitta til ato etgan. Ohistagina aytmoqchi bo`lsak, bu degan so`z - gapirishdan ko`ra ko`proq eshitish kerak. Eshitish uchun ikkita quloq zarur: biri - so`z mohiyatini qabul qilish, ikkinchisi - so`zlovchi hissi¸tini ilib olish uchun kerak.

Quloq solishni istamaydiganlar asosli qarorlar qabul qilish uchun etarli axborotni olishga muvaffaq bo`lmaydilar. O‘zingizning quloq solish qobiliyatingizni o`stirish niyatida bo`lsangiz so`zlashuvdan so`ng o`zingizga o`zingiz baho berishga harakat qiling. Buning uchun shu jarayonda qayd qilingan 10 qoidaga binoan qanday samarali ish qilganingizni o`zingizdan so`rang. Shundan so`ng qaysi qoidalar ustida ishlashingiz va o`zingizni takomillashtirishingiz ayon bo`lib qoladi.