Mavzu : 6- §. Abdullaxon II davrida Buxoro xonligining yuksalishi

Abdullaxon bandi
Abdullaxon II zamonida Buxoro xonligida dehqonchilik, hunarmandchilik, savdo-sotiq rivojlangan. 
Abdullaxon bandi, Tuyatortar kanali, Oqchopsoy toʻgʻoni va suv ombori, Vaxshdan chiqarilgan koʻplab ariqlar bunyod etilgan. Uning davrida mamlakatda hunarmandchilik ayniqsa rivoj topgan. Mavorounnahrlik kosiblar mohirona turli-tuman metall buyumlar, ip va ipak matolar, aʼlo navli qogʻozlar ishlab chiqarishgan. Birgina Samarqandda hunarning oltmish bir turidan foydalanishgan. U qurdirgan madrasa, kutubxona, shifoxona, hammom, tim, sardoba va rabot singari maʼmuriy, jamoat va tijorat binolari roʻyxati oʻn bir sahifadan yoki soni oʻn mingtadan oshgan. 
Abulgʻoziy Baxodirxon taʼbiri bilan aytganda, “Mashhuri maʼruf“ Abdullaxon asos solgan kutubxona musulmon olamida mashhur boʻlgan. Buxoro shahridagi “Abdullaxon timi“ nomi bilan mashhur yopiq bozorning bir toqida joylashgan kitob bozori butun dunyoga maʼrifat ziyosi taratgan.
Abdullaxon timi

Biroq raqiblarining taxtga yoshi katta shayboniy o‘tirmadi-ku, deb qilishi mumkin bo‘lgan ta’nalariga o‘rin qoldirmaslik uchun bir oila doirasida bo‘lsa-da, dastlab amakisi Pir- muhammad Ini, uning vafotidan so‘ng esa otasi Iskandarxonni taxtga o‘tqazdi.

Biroq raqiblarining taxtga yoshi katta shayboniy o‘tirmadi-ku, deb qilishi mumkin bo‘lgan ta’nalariga o‘rin qoldirmaslik uchun bir oila doirasida bo‘lsa-da, dastlab amakisi Pir- muhammad Ini, uning vafotidan so‘ng esa otasi Iskandarxonni taxtga o‘tqazdi.

1583-yilda otasi vafot etgach, Abdullaxon II rasman xon deb e’lon qilindi.

Shu tariqa, Abdullaxon II Movarounnahrda o‘z hokimiyatini to‘la o‘rnatdi. Shuningdek, Xuroson tarkibidagi, lekin shayboniylar qo‘lida qolgan Balx, Maymana, Badaxshonda markaziy hokimiyatga qarshi ko‘tarilgan isyonlarni bostirdi.

• Safaviylarga qarshi olib borilgan kurash natijasida Xurosonning sharqiy qismi egallandi. Binobarin, butun Movarounnahr, Xorazm va Xurosonning sharqiy qismigacha bo‘lgan hududlar yagona hukmdor qo‘li ostida birlashtirildi. Shu tariqa, Abdullaxon II ning jasoratli ku- rashi natijasida XVI asr oxirida Buxoro xonligi markazlashgan ulkan davlatga aylandi. Bunday ulkan natijaga buyuk Amir Temurdan keyin Abdullaxon II erisha oldi, xolos.
• Rossiyada bu davlatga nisbatan bekorga „ Великая Бухария “ (Buyuk Buxoro) iborasi qo‘llanilmagan