Mavzu : 1-Sakrash turlari texnikasi o‘rgatish metodikasi. Reja: Sakrash turlari tasnifi

“Qadam” bilan uchish fazasi. 

Ikkinchi depsinishdan so‘ng sportchi uchish 

fazasida “qadam” holatida xuddi oyoqda qadam qo‘ygandek harakatlanadi. Gavda 

bir oz oldinga egilgan. Siltanuvchi oyoq soni gorizontal holga keltirilib, oyoqning 

pastki  qismi  vertikal  holatda.  Depsinuvchi  oyoq  depsinish  amalga  oshirilgandan 

so‘ng  tizza  qismidan  bukiladi  va  tovon  qismi  tos  suyagiga  yaqinlashadi.  UOM 

pasayishi  boshlanganda  siltanuvchi  oyoq  ham  tizza  qismidan  yozilib  yerga 

qo‘yiladi. Uning qo‘yilishi to‘liq “eshkak eshishli” harakat bilan amalga oshiriladi. 

Oyoq yo‘lkaga qo‘yilish paytida siltanuvchi oyoq faol oldinga-yuqoriga chiqariladi 

va uchinchi depsinish boshlanadi. 

Uchinchi  depsinish  qolgan  gorizontal  tezlikni  saqlab  qolgan  holda  va  tez 

amalga oshirilishi kerak. Oyoq salkam to‘liq yozilgan holda kuchli qo‘yilib, tizza 

bukilishi    burchagi  juda  kichik,  140o  gacha  bo‘ladi.  Uchib  chiqish  burchagi 

---

“sapchish”dan ozgina ko‘proq – 65o va UOM uchib chiqish burchagi 20o gacha. Bu 

qo‘l va oyoqning siltanuvchi harakati evaziga amalga oshiriladi. 

“Sakrash”  –  yakunlovchi uchish  fazasi bo‘lib,  xuddi uzunlikka  sakrashdagi 

kabi  amalga oshiriladi.  Bunda ham  “oyoqni  bukib”,  “qaychi”  va  “ko‘krak  kerib” 

usullarini  qo‘llash  mumkin.  Uzunlikka  sakrashdan  yagona  farqi  –  bu  uchish 

fazasining qisqaroqligidir. 

Ayollarda  uch  hatlab  sakrash  texnikasi  bir  qarashdan  erkaklarnikidan  farq 

qilmaydi, faqat ayollar sakrashining biomexanikaviy tavsiflari birmuncha pastroq. 

Umuman,  ayollarda  uch  hatlab  sakrash  texnikasi  ularning  anatomik-fiziologik 

xususiyatlari bilan bog‘liq: 

- ayol organizmining balog‘atga yetish vaqti 17-18 yosh, bo‘y o‘sishi va suyak 

qotishi 19-20 yoshgacha davom etadi; 

- faol mushaklar massasi (32-35%) va passiv yog‘ massasi (40% dan ziyod) 

o‘rtasidagi farq erkaklarnikiga qaraganda sust; 

- qizil (sekin) va oq (tez) mushak tolalari farqi erkaklarga nisbatan ayollarda 

past. Qizil mushak tolalari harakatni bosh-lashda ishtirok etadilar, lekin tez harakatni 

oq  mushak  tolalari  amalga  oshiradi.  Organizmda  qizil  vva  oq  mushak  tolalarini 

farqini o‘zgartirib bo‘lmaydi, chunki bular tug‘ma, lekin ular faoliyatini o‘zgartirish 

mumkin; 

- gavdaning oyoqlarga nisbatan uzunligi, umurtqaning ortiqcha qayishqoqligi 

(bel  qismida),  yelka  mushaklari,  orqa  son  mushaklari,  son  yon  mushaklari,  qorin 

mushaklari  bo‘shroq  rivojlangan.  Yelka  va  bel  mushak-larining  bo‘shroq 

rivojlangani umurtqa pog‘onasi disklarining yallig‘la-nishiga olib keladi. Oyoqning 

pastki qismining sust rivojlangani axill paylarining lat yeyishiga, tizza bo‘g‘imining 

og‘rishiga va osteoxondrozga olib kelishi mumkin. 

 

---