Mavzu : 1-Sakrash turlari texnikasi o‘rgatish metodikasi. Reja: Sakrash turlari tasnifi

2-rasm. Yugurib kelib “oyoqlarni bukib” usulida uzunlikka sakrash 

“Ko‘krak kerib

” usulida sakrash ancha murakkab bo‘lib, uchishda ma’lum 

bir  harakat  koordinatsiyasini  taqozo  etadi.  Yerdan  ko‘tarilgandan  va  qadam 

tashlashda  uchishdan  so‘ng  siltanuvchi  oyoq  pastga-orqaga  depsinuvchi  oyoqqa 

tushiriladi. Oldinda turgan qo‘l pastga tushiriladi va boshqa qo‘l bilan birlashtiriladi; 

qo‘llar  tirsak  bo‘g‘imlaridan  to‘g‘rilanadi;  keyin  orqaga  harakatlangan  holda 

yuqoriga ko‘tariladi. Sakrovchi orqaga egilgan holatga o‘tadi va shu holatda uchish 

fazasining deyarli yarmini bosib o‘tgan holda go‘yo tanaffus ushlaydi. Keyin ikkala 

oyoq tos-son va tizza bo‘g‘imlaridan bukilgan holda oldinga ketadi, yelkalar bir oz 

oldinga  egiladi,  qo‘llar  oldinga-pastga  tushiriladi.  Uchishning  yakuniy  qismida 

oyoqlar tizza bo‘g‘imlaridan tekislanadi, qo‘llar orqaga uzatiladi. Sakrovchi yerga 

tushish uchun holat egallaydi (3-rasm). 

---

 

 

3-rasm. Yugurib kelib “ko‘krak kerib” usulida uzunlikka sakrash 

Texnikasi bo‘yicha eng murakkab va samarali sakrash usuli  – bu “

qaychi

” 

usulidir. Uning samaradorligi yugurib kelishdan depsinishga o‘tishda va uchishdagi 

harakatlarda yugurish qadamining muvofiqlashtiruvchi tuzilmasi hisobiga namoyon 

bo‘ladi. Bu usulning aniqroq nomi – “havoda yugurish”, chunki sakrovchi uchish 

paytida 2,5-3,5 qadam tashlashlarni bajaradi. 

Uchish paytida  qadam  tashlash  holatidan (birinchi qadam)  siltanuvchi  oyoq 

tekislanib,  pastga-orqaga  tushiriladi,  depsinuvchi  oyoq  oldinga  chiqariladi. 

Siltanuvchi  oyoq  harakatni  davom  ettirgan  holda  orqaga  harakat  qiladi,  tizza 

bo‘g‘imidan bukiladi, depsinuvchi oyoq esa tizza bo‘g‘imidan bukilgan holda soni 

bilan  oldinga  chiqariladi  (ikkinchi  qadam).  Shundan  so‘ng  tizza  bo‘g‘imidan 

bukilgan siltanuvchi oyoq oldinga  chiqariladi  va depsinuvchi oyoqqa biriktiriladi. 

Keyin ikkala oyoq tizza bo‘g‘imidan tekislanadi va yerga tushishdan oldingi holatni 

egallaydi. Qo‘llar yon tomon orqali aylanma harakatlarni bajaradi. Siltanuvchi oyoq 

pastga tushirilgan paytda unga teskari bo‘lgan qo‘l pastga tushiriladi, boshqa qo‘l 

esa yuqoriga ko‘tariladi. Depsinuvchi oyoq oldinga chiqarilgan paytda unga teskari 

bo‘lgan qo‘l ham oldinga chiqariladi, boshqa qo‘l esa orqaga uzatiladi. Siltanuvchi 

oyoqni  depsinuvchi  oyoqqa  birlashtirishda  qo‘llar  pastga  tushiriladi  va  yerga 

tushishdan oldin orqaga uzatiladi (4-rasm). 

 

4-rasm. Yugurib kelib “qaychi” usulida uzunlikka sakrash 

Yerga  tushish

.  Sakrashning  bu  yakuniy  qismi  uning  uzoqligi  uchun  katta 

ahamiyatga  ega.  Yerga  tushishga  tayyorlanish  uchishning  oxirgi  qismida, 

---

sakrovchining  UOM  depsinish  vaqtida  uning  balandligiga  tushgan  paytda 

boshlanadi. 

Sakrovchi  oyoqlarini  tizza  bo‘g‘imidan  tekislaydi,  yelka  oldinga  uzatiladi, 

tirsak bo‘g‘imidan bir oz bukilgan qo‘llar imkoni boricha orqaroqqa uzatiladi. Yerga 

tushish samarali bo‘lishi uchun oyoqlarni shunday ushlab qolish kerakki, ularning 

uzunasiga  (bo‘yiga)  o‘qi  yerga  tushish  sathiga  nisbatan  o‘tkirroq  burchak  ostida 

bo‘lishi kerak (5-rasm).