Мавзўи Предмети омӯзиш ва вазифаҳои фан. Мавќеи геополитикї ва таќсимоти маъмурию сиёсии Љумњурии Тољикистон Наќша

Ноҳияииқтисодии Вахш шаҳри Бохтар ва ноҳияҳои маъмурии Вахш, Ҷалолиддини Балхӣ, Абдураҳмони Ҷомӣ, Сарбанд, Ҷайҳун, Панҷ, Кӯшониён, Дӯстӣ, Носири Хусрав, Қубодиён, Шаҳритус, Ёвон, Хуросонро дарбар мегирад. Ин ноҳияииқтисодӣқисматиғарбиивилоятиХатлонродарбаргирифта, дар Ҷанубу Ғарбии Тоҷикистон ҷойгир шудааст. НоҳияииқтисодӣазшимолбоноҳияииқтисодииҲисор, азшарқбоноҳияииқтисодииКӯлоб, азғарббоӮзбекистонваазшарқбоАфғонистонҳамҳудудбуда, мавқеимусоидииқтисодӣ–географӣдорад. Бошабакаинақлиётӣхубпайвастаст.
Релефи асосан ҳамвордорад. Қаторкӯҳҳои на он қадар баланд ба таври мередионалӣ тӯл кашидаанд. Дар байни қаторкӯҳҳо водиҳои Вахш, Кофарниҳони Поён, Ёвон, Панҷи Поён ва ғайраҳо ҷойгир шудаанд. Водии Вахш ба ҳисобимиёнадарбаландии 350-500 м. аз сатҳибаҳрҷойгир шудаает.
Ноҳияазканданиҳоифоиданокқадарбойаст. Муҳимтарини онҳонефтугаз, намаквамасолеҳҳоисохтмонӣ,доломит, керамзит ва ғайраҳомебошанд. Ҳамаи ин захираҳоитабиӣкомплексонаистифодамешаванд.


Расми 26.
НоҳияииқтисодииВахш

Иқлиминоҳия континенталии хушки субтропикист. Ҳароратизимистонбаҳисоби миёна -1°-3°, тобистон +30°; моҳи июл баъзан ҳарорат ба +45° мерасад. Тобистон одатан, бориш намешавад.

АҳолиизерноҳияииқтисодииВахшбосуръатибаландмеафзояд. Аз рӯи зичии аҳолӣ пас аз зерноҳияи иқтисодииҲисордарҷои дуюм меистад.
Дар гузаштаи наздик марзи ин ноҳияииқтисодӣбаАморатиБухорошомилбуд. То замони ҲокимиятиШуравӣдарводииВахшғаллавакамубеш пахта кишт карда мешуд. Пахтаро ба Заводи пахтатозакунии Тирмиз мефиристоданд.
Ноҳия баъди аз худ карда шудани заминҳоиводииВахшрӯбаинкишофниҳод. Дармиёнаисолҳои 30-юм Вахшстрой, яке аз сохтмонҳоиасосиимамлакатҳисоб мешуд. Дар тӯлисесолдаринҷо канали дарозиаш зиёда аз 100 км сохта шуд. Бо мақсади корам кардани водӣаҳолииноҳияҳоикӯҳсорбаВахшмуҳоҷиркардашуданд.
Водии Вахш асосан ба соҳаҳоисаноатиэлектроэнергетикӣ (истгоҳҳоибарқииСарбанд, Шаршара, Марказӣ, Бойғозӣ) шӯҳрат дорад. Дар солҳоиохирсаноатихимия (заводи азотии Вахш ва электроҳимиявииЁвон), мошинсозӣ (заводи трансфарматорбарорӣ ва таъмири механикии Бохтар), саноати сабук (соҳаибофандагӣвазаводипахтатозакунӣ) хӯрокворӣ (комбинати гӯшт, заводи равғанкашӣ, заводи ордкашӣвағайра) ҷойгир карда шудаанд.
НоҳияииқтисодииВахш, якеазминтақаҳои калонтарини соҳаҳоимухталифитараққикардаихоҷагии халқи мамлакат мебошад. Соҳаҳоиасосӣпахтакорӣ, махсусанпахтаи навъи маҳиннах, кирмпарварӣ, анҷирбарпарварй, ситруспарварӣ, боғутокпарварӣ ва сабзавоту зироатҳои полизӣ, чорводорӣмахсусанчорвоикалонишохдор, гӯсфандпарварӣвапаррандапарварӣ буда, соҳаҳоиасосиитахассусиизерноҳияи иқтисодииВахшбаҳисобмераванд. Солҳоиохирбароизиёдкарданизаминипахтачандсистемаи обёрии калон сохта шуда. Дар обёрии киштзорҳоаҳамияти системаи обёрии Ёвону Обиқиик калон аст. АлҳолкорҳоиазхудкарданидаштиБешкент идома дорад.
МамнӯъгоҳиБешаипалангон, мавзеиЧилучорчашма, ёдгории Тахти Сангин (асри III) аз ҷумлаиҷойҳои ҷолибидиққатиноҳияаст. Қубодиён зодгоҳи Носири Хусрав - шоир, файласуф ва сайёҳи асри XI мебошад.
Шаҳри Бохтар маркази аз ҳамакалонисаноатӣ ва фарҳангииноҳияи иқтисодиимазкураст.