Mavqei alohida o‘rin egallaydi

7.5-rasm.  Yanvar-dekabr  oylarida  mahalliylashtirish  dasturi  doirasida 
ishlab chiqarilgan mahsulotlar eksportining hajmi
1
 
 
7.7. “Klaster” nazariyasining mohiyati va uning rivojlanishi 
Iqtisodiyot  amaliyotida  xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  hamkorligining  turli 
ko‘rinishlari  mavjud:  klaster,  franchayzing,  autsorsing,  subkontrakt  va  hokazo. 
Korxonalar raqobatbardoshligining zamonaviy strategiyalari tahlili natijalaridan kelib 
chiqib,  engil  sanoat  korxonalari  raqobatdoshligining  asosiy  sharti  klasterlash 
strategiyasi hisoblanadi. 
Tasniflangan  omillarning  har  biri  o‘zaro  bog‘liq  bo‘lib,  ular  birgalikda 
korxonalar raqobatbardoshligiga erishish ustunliklarini keltirib chiqaradi, ta’sir etish 
bo‘yicha  o‘zaro  munosabatlarga  asoslangan  mukammal  tizimni  shakllantirish 
lozimligini belgilab beradi. 
“Klaster”  atamasi  fransuzcha  so‘z  bo‘lib  o‘zbekcha  tarjimasi  “panja”,  “bosh”, 
“bog‘lam”,  “guruh”,  “to‘planish”,  “turg‘un”  ma’nolarini  beradi.  shuningdek, 
“klaster” tanlanma tadqiqotlarning bir usuli sifatida ham ifodalanadi. 
Klasterning  mohiyati  Alfred  Marshallning  «Iqtisodiyot  prinsiplari»(1890  y.) 
nomli 
asaridagi«ixtisoslashgan 
tarmoq-sohalarning 
alohida 
hududlarda 
uyg‘unlashishi»  to‘g‘risidagi  nazariy  qarashlarida  o‘z  aksini  topgan.  Uning  ilmiy 
xulosalari  bo‘yicha  ixtisoslashgan  faoliyat  yurituvchi  sub’ektlarning  hududiy 
uyg‘unlashuvi: 
malakaviy mehnat resurslari mavjudligi; 
ta’minotchi va qo‘shimcha sohalarning o‘sishi; 
alohida  firmalarning  ishlab  chiqarish  jarayonidagi  turli  bo‘g‘inlarga 
ixtisoslashuvimavjudligiga asoslangan. 
 
                                                 
1
 Manba: O`zbekiston Respublikаsining stаtistikа qo`mitаsi / www.stat.uz 

---

 
 
118