«Маъқуллайман»

Arxaika davri me’morchilik. Ellada me’morchiligining rivojlanishi shaharlar qurilishi bilan bog‘liq. Bu davrda shahar tepalikka qurilgan akropol atrofida joylashgan, tepalikning eng yuqori qismida polisning xaloskori bo‘lgan ma’budaga atalgan ibodatxona, akropol etaklari va yon bag‘rilarida esa turar joy kvartallari qurilgan. Bu kvartallar loyihasi erkin, stixiyali tarzda paydo bo‘lgan. Har bir polis ibodatxona qurilishiga alohida e’tibor berib, uning boshqa polis ibodatxonalaridan ajralib turishi, ko‘rkam va ulug‘vor bo‘lishiga harakat qilingan. Ibodatxona o‘z xarakteri jihatidan shahar markazi bo`lib, grek jamoasi, shahar-davlatning ulug‘vorligi vabirligini bildirgan.Bu yerda davlat xazinasi va badiiy boyliklar saqlangan. Ibodatxonaning oldidagi maydonda esa yig'ilishlar, bayram tantanalari o‘tkazilgan.

Grek me’morchiligida to'rtburchak shaklda, atrofi ustunlar bilan o‘ralgan ibodatxonalar ko‘p qurilgan. Bu bino tipi peripter deb ataladi. Yunonistondagi deyarli hamma ijtimoiy binolar miloddan avvalgi VII asming ikkinchi yarmida paydo boigan peripter tipida qurilgan.

Doriy orderi. Doriy ustuni bevosita stilobotga (stereobatning so‘nggi supachasi) o‘rnatilgan. Ustunning tepa qismida exinga (dumaloq shakldagi yostiqcha) taqaladi.

U ning tepasida esa abak (to‘rtburchak shaklidagi plita) bo‘lib, unga antabliment (arxitrav, kamiz va friz) qo‘yiladi. Doriy orderi arxitravi (ustunga qo‘yilgan to‘sin) tekis ishlangan, friz esa metop (to‘rtburchak plitalar) va tringliflardan (vertikal tarnovchali kannslyurli plita) tashkil topgan

Ion orderi. Eramizdan avvalgi Vll asr oxirida paydo bolgan. U doriy orderidan o‘zining nafisligi, bejirimligi hamda tag tomonida stilabotga qo‘yilgan tagkursining mavjudligi bilan ajralib turadi. Ion orderida tar­novchali ustunning kapitelini ikki tomonga. buralib turgan jingalak sochni eslatuvchi shakl va lyuta, exin va abak tashkil etadi. Arxitrav esa uchta gorizontal tasma tekislikka ajratilgan. Friz lentasimon qilib ishlangan va bezaksiz.

Grek me’morchiligining asosiy orderlari doriy va ion orderi hisoblanadi. Doriy orderi, asosan Peloponnes va Buyuk Gretsiya (Sitsiliya shunday deb atalgan) Ioniya deb nomlangan Kichik Osiyo sohillarida ko'proq ishlatilgan.