Matsusita Konosuke

Qiymat ko’rsatkichlari asosida jami xarajatlarni taqsimlash usullari. Umumiy xarajatlarning mahsulot qiymatiga sotish narxlarida mutanosib ravishda taqsimlanish usuli. Bu usulda umumiy xarajatlar ishlab chiqarilgan mahsulot turlari orasida mahsulot qiymatining sotish narxlari bo’yicha mutanosib ravishda taqsimlanadi (8.4-jadval).
Jadval a’lumotlari bo’yicha umumiy xarajatlar (60 000 000 so’m) ”A”, “B” va “C” mahsulotlari o’rtasida sotish bahosidagi qiymatiga mutanosib ravishda taqsimlangan (50 000 ming so’m, 30 000 ming so’m va 20 000 ming so’m). Ushbu turdagi mahsulotlar bo’yicha foyda mos ravishda 20 000 ming so’m (50 000 000– 30 000 000), 12 000 ming so’m (30 000 000 – 18 000 000) va 8 000 ming so’m (20 000 000 – 12 000 000) bo’ladi, va rentabellik sotish bahosidagi qiymatiga nisbatan — 40 % (20 000 ming so’m : 50 000 ming so’m x 100 %; 12 000 ming so’m : 30 000 ming so’m x 100 %; 8 000 ming so’m : 20 000 ming so’m x 100 %).
8.4-jadval
Umumiy xarajatlarni mahsulot qiymati bo’yicha
mutanosib ravishda taqsimlash

Mahsulot turi	Mahsulot qiymati sotish narxlari bo’yicha, so’m	Yalpi sotish hajmida ulushi, %	Umumiy xarajatlar, so’m
A	50 000 000	50	30 000 000
B	30 000 000	30	18 000 000
C	20 000 000	20	12 000 000
Itogo	100 000 000	100	60 000 000