Materialshunoslik

ikkilàmchi qattiq-

likka toblàsh deyilàdi.

Tàrkibidà xrom ko‘p bo‘lgan po‘latlàrning muhim kàm-

chiligi bor. Ulàrning kàrbid bo‘yichà bir jinslimàsligi yuqori

bo‘lgàni sàbàbli metàllning kesimi bo‘yicha mexanik xossàlà-

ri pàsàyadi. Bundàn tàshqàri, ulàrning yumshàtilgàn holàt-

dàgi  qattiqligi yuqori bo‘làdi (NV 2070—2690), bu esà kesib

ishlov berishni qiyinlàshtiràdi.

3.11. Korroziyabardosh po‘latlar

Bir jinsli (gomogen) tuzilishli qotishmalàrning korroziya-

bàrdoshligi kàttà bo‘làdi. Àgàr po‘latning tuzilishi bir jinsli

bo‘lmàsà (geterogen), u holdà tarkibining àlohidà tashkil etuv-

chilàri — ferrit, àustenit, kàrbidlàrning elektrokimyoviy poten-

siàli turlichà bo‘lgàni sàbàbli gàlvanik juftliklàr hosil qilishi và

korroziyalànishni keltirib chiqàrishi mumkin.

Po‘latlàrdà bir jinsli tuzilish hosil qilish uchun ulàrgà

α-sohàni kengàytiràdigàn và ferritning bir jinsli qattiq eritmà-

sini yuzàgà keltiràdigàn elementlàr (Cr, Si, Mo, W, V và h. k.)

yoki γ-sohàni kengàytiràdigàn và àustenitning bir jinsli qattiq

eritmàsini hosil qilàdigàn elementlàr (Ni, Mn) qo‘shish lozim.

54

Po‘latning korroziyabàrdoshligini oshirish uchun po‘lat

sirtidà àsosiy metàll bilàn puxtà bog‘làngàn và metàllni àtrof-

muhit tà’siridàn sàqlàydigàn himoya pàrdàlàr hosil qilàdigàn

elementlàr bilàn legirlàsh lozim.

3.12. Metallar korroziyasi va unga qarshi kurashish

Korroziya to‘g‘risida umumiy ma’lumot

Metallar muhim konstruksion material bo‘lib, ular turli

sharoitda (havoda, suvda, yer ostida) ishlatiladi. Metallar

ishlatiladigan sharoitlarda ularni yemiruvchi ko‘p moddalar

bo‘ladi. Bunday sharoitda metallar qisman yoki butunlay yemi-

rilishi yoki korroziyalanishi mumkin. Metallarning korroziya-

lanishidagi isrofi yiliga bir necha million tonnani tashkil etadi.

Bu esa xalq xo‘jaligiga katta zarardir. Shuning uchun korroziyaga

qarshi kurash davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan masala hisoblanadi.

Metallarning tashqi muhit bilan fizik-kimyoviy o‘zaro ta’-

siri oqibatida yemirilishi