Materialshunoslik indd

Tezkesar po‘latlarni kimyoviy tarkibi
6.2­jadval 
Po‘lat
markasi
S, %
Cr, %
W, %
V, %
Co, %
P18
0,7–0,8
3,8–4,4 17,5–19,0 1,0–1,4
_
P9
0,85–0,95
3,8–4,4
8,5–10,0
2,0–2,6
_
P9Ф5
1,4–1,5
3,8–4,4
9,0–10,5
4,3–5,1
_
Р9K5
0,9–1,0
3,8–4,4
9,0–10,5
2,0–2,6
5,0–6,0
Р9K10
0,9–1,0
3,8–4,4
9,0–10,5
2,0–2,6
9,5–10,5
Р18K5Ф2
0,85–1,95
3,8–4,4 17,5–19,0 1,8–2,4
5,0–6,0
Tezkesar po‘latining issiqlik o‘tkazish qobiliyati kichik, birdaniga tob­
lash haroratli pechga qo‘yilsa darz ketadi. Shuning uchun oldindan 
2­marta qizdirib olinadi: 1) 500–600ºC, 2) 830–860ºC. Bundan so‘ng 
tez  qizdiriladi.  R18  uchun  t
tabl
=1280–1300ºC.  Р9  uchun  t
tabl
=1240–
1260ºC, Austenit strukturasi olinadi. Ma’lum vaqt ushlab turilgach 

---

83
(T=1–2min) moyda sovitiladi (tuz eritmasida ham bo‘lishi mum-
kin).  Albatta  bo‘shatiladi:  3­marta  1  soatdan  bo‘shatiladi,  birinchi 
bo‘shatilganda  austenitni  85%,  ikkinchi  bo‘shatilganda  95–97%, 
uchinchi bo‘shatilganda 98–99% martensitga aylanadi. Shunda qat
-
tiqlik HRC=64 ga yetadi.
Bo‘shatish rejimini ikkinchi varianti ham bor. Po‘lat sovuq bilan 
ishlanadi: ­80ºC dan ­100ºC gacha sovitiladi. Bundan so‘ng bir marta 
560ºC da bo‘shatiladi. Shunda austenitni 97–98% martensitga ayla
-
nadi.
Tezkesar po‘latlarni toblashdan oldin yumshatib olinadi.