Materialshunoslik indd

O‘tkazuvchanlik. 
Ba’zan moddalarni elektrik хossalarini baho­
lash uchun o‘tkazuvchanlik 
σ 
dan foydalaniladi. O‘tkazuvchanlik nis
-
biy qarshilikka teskari kattalik 
σ
 =η ∙ ρ (7.4)
Bu kattalik modda orqali tokni o‘tish yengilligini osonligini ifo
-
dalaydi. O‘tkazuvchanlik birligi nisbiy elektroqarshiligi birligiga tes
-
kari, ya’ni (Om∙m)
-1
(7.1) Tenglama o‘rniga Om qonuni quyidagi holda yozilishi mum
-
kin:
Ј= 
σ
 ∙E
Bu yerda Ј
 
­elektr toki zichligi, ya’ni ko‘ndalang kesim yuzasiga 
to‘g‘ri kelgan tok:
Ј =I/A: U E – elektr maydoni kuchlanishligi, ya’ni uzunlik birli
-
giga to‘g‘ri kelgan kuchlanishlik.

---

91
E=V/l
Qattiq  moddalarni  jismlar  klasifikatsiya  qilishni  eng  tarqalgan 
usullaridan biri – bu elektr toki o‘tkazish qobiliyatidir. Shu nuqtayi na-
zardan barcha moddalar uch guruhiga bo‘linadi: o‘tkazgichlar, yarim 
o‘tkazgichlar  va  dielektriklar.  Metallar  odatda  yaхshi  o‘tkazgich 
hisoblanadi va ularni o‘tkazuvghanligining kattaligi 10
7 
(Om∙m)
-1
. 
Izolatorlarning  o‘tkazuvchanligi  esa 
10-
10
–10-
20
  (Om∙m)
-1
ga teng. 
Bularni  o‘rtasida  yarimo‘tkazgichlar  yotadi;  o‘tkazuvchanligi 
10-
4
-
10
4
 (Om∙m)
-1
ga teng.