Materialshunoslik indd

Titanning xossalari
8.1-jadval
Titan
markasi
G‘ovak titandagi qo‘shimchalar 
miqdori, % hisobida
Mexanik xossalari
Fe
Si
C
Cl
2
O
2
N
2
H
2
s
v,kg/
mm
2
d, 
%
y,
%
A
n,
kGm/
sm
2
НV
ВT00
0,15 0,05 0,05
0,06
0,1 0,03 ---- 38
36 64
-- 115
ВT0
0,15 0,05 0,05
0,06
0,1 0,03 0,01
46
28 50 10
145
ВT1
0,01 0,1
0,06
0,08 0,2 0,05 0,03 53
24 42
5
165
ВT2
0,3 0,1
0,06
0,1 0,2
0,06
0,02
60
20 35
5 185
ВT1,  ВT2­markali  texnikaviy  titandan  xivich  (prutok),  tunuka, 
lenta, pokovka kabi yarim tayyor mahsulotlar tayyorlanadi.
Mexanik xossalari yuqori emasligi sababli texnikaviy titan kon-
struksion material sifatida juda kam ishlatiladi.
Titan qotishmalari quyidagicha klassifikatsiya qilinadi:
1.  Qayta ishlash texnologiyasiga qarab: quyma, deformatsiyala
-
nadigan.

---

117
2.  Mexanik xossalariga qarab: me’yoriy puxtalikdagi, o‘tga bar
-
dosh, yuqori puxtalikdagi, plastikligi oshirilgan. 
3.  Termik  ishlanishiga  qarab:  puxtalanadigan  va  puxtalan
-
maydigan. 
4.  Strukturasiga qarab: a­; a+b, va b­qotishmalar.
O‘rta puxtalikdagi titan qotishmalari: ВT5, OT4. Asosida Al (3–
5%), Mn(1,5%).
Yuqori  puxtalikdagi  titan  qotishmalari:  ВT14,  ВT15,  ВT16. 
Asosida Al(2,5–4%), Mo (3–7,5%).
O‘tga  bardosh  titan  qotishmalari:  ВT3–1,  ВT8,  ВT9.  Asosida 
Al(5,5–8%), Mo (1,5–3,5%).
Yuqori haroratda – 300–600
 o
C titan qotishmalari mustahkamligi 
Al, Mg qotishmalarinikidan bir necha barobar yuqori.