Materialshunoslik indd



Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet262/273
Sana14.01.2022
Hajmi6,82 Mb.
#364606
1   ...   258   259   260   261   262   263   264   265   ...   273
Bog'liq
Materialshunoslik

Fulleren
–oldindan  ma’lum  bo‘lgan  olmos  va  grafit  singari 
uglerodning bu shakli 1985­yilda astofiziklar tomonidan yulduzlararo 
chang spektrini tushuntirish vaqtida aniqlangan.Uglerod atomi yuqori 
simmetrik 
C
60
 molekulasini hosil qilishi mumkin. Bunday molekula 
60 uglerod atomlaridan tuzilgan bo‘lib ular o‘zaro 1 nm diametrga 
teng sharda joylashgan va futbol koptogiga o‘xshaydi. L. Eyler teo
-
remasiga ko‘ra uglerod atomlari 12 ta to‘g‘ri beshburchak va 20 ta 
noto‘g‘ri oltiburchaklar paydo qiladi. Uglerod molekulasi olti va besh 
burchakli uy qurgan arxitektor R.Filler sharafiga qo‘yilgan. Dastlab 
fulleren kam miqdorda, 1990-yildan esa katta masshtabda ishlab 
chiqarish texnologiyasi yaratildi.
Fulleretlar.
 C
60
 molekulari o‘z navbatida yoqlari markazlashgan 
kub panjaraga ega va yetarlicha kuchsiz molekulalararo bog‘lanishga 
ega fullerit kristallarini hosil qilishi mumkin. Bu kristallda oktaedrik 
va tetroedrik bo‘shliqlar mavjud va ularda boshqa atomlar bo‘lishi 
mumkin. Agar oktaedrik bo‘shliq ishqoriy metallar ((
¨
=

(kaliy), 
Rb 
(rubidiy), 
Cs 
(seziy)) bilan to‘ldirilsa xona haroratidan past harorat
-
da bu moddalar strukturasini o‘zgartiradi va yangi polimer material 
¨
1
C
60
paydo bo‘ladi. Agar tetroedrik bo‘shliq ham to‘ldirilsa kritik 20–
40 K haroratga ega yuqori o‘tkazuvchan 
¨
3
C
60 
material paydo bo‘ladi.
Yuqori o‘tkazuvchan fulleritlarni Shtutgartda joylashgan Maks Plank 
nomidagi institutda o‘rganiladi. Materiallarga noyob xossalar beradi-
gan boshqa qo‘shimchali fulleritlar ham mavjud. Misol uchun 
¨
1
C
60
-
etilen ferromagnit xossaga ega. Kimyo sohasida olib borilgan tinim-


266
siz  mehnat,  1997­yilga  kelib  9000  ga  yaqin  fulleren  birikmalar­
ning aniqlanishiga olib keldi.

Download 6,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   258   259   260   261   262   263   264   265   ...   273




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish