Materialshunoslik indd

Podshipnik uchun ishlatiladigan aluminiy qotishmalari. 
O‘zlarining ishqalanib yeyilishga qarshiligi bilan qo‘rgoshinli bron-
zadan qolishmaydi. Ammo korroziya bardoshligi va texnologikligi 
bilan undan yuqori. Markasi ACM. Qotishma ACC – 6–5 tarkibida 
5% qo‘rg‘oshin bor. ACM va ACC – 6–5 podshipnik materiallaridan 
sirpanish podshipniklari yasaladi (dizel yuritgichlari uchun).
Kukun metallurgiyasi asosida olingan aluminiy qotishmalari. 
Mustahkamligi, xossalarining yuqori temperaturaga barqarorli hamda 
korroziyabardoshligi jihatdan quyma aluminiy qotishmalaridan ustun 
turadi. Ular 2 xil bo‘ladi:
1.  CАП – qizdirib presslangan aluminiy kukuni («спечённый 
алюминиевый порошок»).
2.  САСП  –  qizdirib  presslangan  aluminiy  qotishmasi 
(«
спечённый алюминиевый сплав»).
САП  –  bu  aluminiy  va  aluminiy  oksidi  aralashmasidan  iborat 
(Al
2
O
3
) ning kukunlarining aralashmasidir. Kukun toza texnikaviy 
aluminiyni azotli muhitga purkash yo‘li bilan olinadi. So‘ngra max
-
sus  sharikli  tegirmonlarda  maydalanadi.  Dispergatsiya  (maydalash) 
jarayonida  zarrachalarning  ustki  qismi  0,01–0,1  mkm  qalindlikda 
alumin oksidi bilan qoplanadi. Tayyor kukun tarkibida 6–22% Al
2
O
3
 
bo‘ladi.  Markalanishi:  CАП–1,  CАП­2,  CАП­3,  CАП–4.  Kukun 
sovuq holda qolipda siqilib, briketlar olinadi. So‘ngra T = 260–400 
MPa da ishlanadi. Aluminiy bu yerda bog‘lovchi vazifasini bajaradi.
САС – bu Fe, Ni, Cr, Mn, Cu bilan legirlangan alumin kukuni bunda 
oz miqdorda Al
2
O
3
bo‘ladi. САС – 1 da 25–30% Si va 7% Ni bor.

---

105