Materialshunoslik 2016. p65

mexanik aralashma, kimyoviy birikma

 va

qattiq eritma

ga bo‘linadi.

Agar qotishma tarkibiga kiruvchi elementlarning atomlari

kristallanish jarayonida bir-biriga tortilmay, bir-biridan qochsa,

qotishma tarkibiga kiruvchi har bir element atomlari qattiq

holatda mustaqil kristallar hosil qiladi. Bunda hosil bo‘lgan

kristall donlari mexanik aralashmadan iborat bo‘ladi.

Agar qotishma tarkibiga kiruvchi elementlarning atomlari

kristallanish jarayonida o‘zaro kimyoviy ta’sir etsa, bunday ele-

mentlar qotishi natijasida kimyoviy birikma hosil qiladi. Kimyoviy

birikmaning kristall panjarasi murakkab bo‘lib, ular ko‘pincha

metall va metallmas elementlarning birikishidan hosil bo‘ladi.

Qotishma tarkibidagi elementlardan biri ikkinchisida erisa,

sof metall kabi kristall panjarali tuzilish hosil qiladi. Misol

uchun, temir Cu, Ni, Zn, Al va boshqa elementlar bilan

qattiq eritma hosil qiladi.

Qattiq eritmalar hosil qilishda qotishma tarkibidagi qaysi

elementning kristall panjarasi saqlanib qolsa, shu element