Materiallar

kuchlanishlarning  m o‘ljal  qiymatlari  3-jadvalda  keltirilgan.
3-jadval
Cho‘zilish  va  siqilish  uchun  asosiy  ruxsat  etilgan 
kuchlanishlarning  mo‘ljal  qiymatlari
Materiallar nomi
Ruxsat etilgan  kuchlanish,  MPa
C ho‘zilish  uchun 
Siqilish  uchun
Quyma kulrang cho'yan 
St2  markali  po'lat 
St3  markali  p o ia t
Ko'priklar  uchun  St3  markali  po'lat 
Uglerodli  konstruksion 
mashinasozlik po‘lati 
Legirlangan  konstruksion 
mashinasozlik poMati 
Mis
2 8 -8 0  
120-150 
140 
160 
140 
6 0 -2 5 0
1 00-400  va yuqori
3 0 -1 2 0

---

Lotun
7 0 -1 4 0
Bronza
60 -1 2 0
Alumin
3 0 -8 0
Aluminli  bronza
80 -1 2 0
Duralumin
80 -1 5 0
Tekstolit
3 0 -4 0
Getinaks
5 0 -7 0
Fanera
4 0 -5 0
Sosna tolalar bo‘ylab
7 -1 0  
10-12
Sosna tolalarga ko'ndalang
1,5-2
Dub tolalar bo‘ylab
13-15
Dub  tolalarga  k o ‘ndalang
2 -3 ,5
Toshdevor
0,3gacha 
0 ,4 -4
G'isht devor
0,2gacha 
0,6 -2 ,5
Beton
0 ,1 -0 ,7  
1,0-9
Demak  ruxsat  etilgan  kuchlanish  [c r ]  ma’lum  bo‘lsa,  konstruksiya  ele- 
mentlarining  mustahkamligi  ta’minlangan  bo‘lishi  uchun,  ulardagi  eng  kat­
ta  kuchlanish  crmax  m e’yoriy  kuchlanishdan  ortib  ketmasligi  kerak  ekan:
(2-17)
Bu  tengsizlik  umumiy  holda 
mustahkamlik sharti
  deb  ataladi.  Cho‘zilish 
va  siqilish  uchun  mustahkamlik  sharti  quyidagicha  ifodalanadi:
^ т а х ^ ф ]  
(2.18)
bu  yerda  F  -   c h o ‘zuvchi  yoki  siquvchi  tashqi  kuch;
A  -   konstruksiya  elementining  ko‘ndalang  kesim  yuzasi.
Agar  tashqi  kuch  F  hamda  m aterialning  ruxsat  etilgan  kuchlanishi 
m a’lum  boMsa  elementning  lozim  boMgan  ko‘ndalang  kesimi  (2.18)  for­
muladan  osohgina  topiladi:
А - щ -  
<2 I 9 >
Shuningdek,  k o ‘ndalang  kesim  yuzasi  va  ruxsat  etilgan  kuchlanish

---

m a’lum  b o ‘Isa,  elementga  qo‘yilishi  mumkin  bo‘lgan  tashqi  kuchning  miq-