Математика фанини ўҚитишда замонавий ёндашувлар ва инновациялар модули бўйича

STEAM таълимининг афзалликлари: 
1. Таълим беришни ўқув фанлари бўйича эмас, балки мавзулар бўйича 
интеграциялаб олиш керак.
STEAM таълимида фанлараро алоқа ва лойиҳалаш методи 
бирлаштирилган бўлиб, унинг асосида табиий фанларни технологияга, 
мухандислик ижодиётига ва математикага интеграция қилиш ётади. Бунда 
мухандислик билан боғлиқ касбларга бўлган тайёргарлик амалга оширилади. 
2.Илмий –техник билимларни реаль ҳаётда қўллаш. STEAM таълимида 
амалий машғулотлар ёрдамида болаларга илмий –техник билимларидан реал 
ҳаётда фойдаланиш намойиш қилинади. Ҳар бир дарсда ўқувчилар 
замонавий индустрия моделларини ишлаб чиқади, қуради, ва моделини 
ривожлантиради. Улар аниқ лойиҳани ўрганади, натижада реал маҳсулотнинг 
прототипини яратадилар. 
3. Танқидий тафаккур кўникмаларни ривожлантириш ва муаммоларни 
ечиш. STEAM дастури, болалар кундалик ҳаётларида дуч келадиган 
қийинчиликларни енгишга зарур бўладиган танқидий тафаккур ва 
муаммоларни ечиш кўникмаларни ривожлантиради. Масалан, болалар тез 
юрадиган машина моделини йиғишда, сўнгра уни синовдан ўтказишади.
4. Ўз кучига ишониш ҳиссининг ортиши. Болалар кўприк қуриш, 
машина ва самалиёт моделини ишга туширишда ҳар сафар мақсадига 
яқинлаша 
боришади. 
Ҳар 
бир 
синовдан 
сўнг 
моделини 

---

44 
такомиллаштиришади. Охирида барча муаммоларни ўз кучлари билан енгиб, 
мақсадга эришади. 
5. Фаол коммуникация ва жамоада ишлаш. STEAM дастури фаол 
коммуникация ва жамоада ишлаш билан фарқланади. Мулоқат даврида ўз 
фикрини баён қилиш ва баҳс-мунозара олиб бориш учун эркин муҳит 
вужудга келтирилади. Улар гапиришга ва тақдимот ўтказишга ўрганишади. 
Болалар доимо ўқитувчи ва синфдошлари билан мулоқатда бўлишади. 
Болалар жараёнда фаол қатнашсалар машғулотна яхши эслаб қоладилар. 
6. Техник фанларга бўлган қизиқишларини ривожлантириш. Бошланғич 
таълимида STEAM таълимининг вазифаси, ўқувчиларни табиий ва техник 
фанларга бўлган қизиқишларини ривожлантиришдан иборат. 
7. Лойиҳаларга креатив ва инновацион ёндашув. STEAM таълими олтита 
босқичдан иборат: савол (вазифа), муҳокама, дизайн, қуриш, синовдан 
ўтказиш ва ривожлантириш. Бу босқичлар тизимли лойиҳалаш 
ёндашувининг асоси ҳисобланади. Турли имкониятларнинг биргаликда 
мавжуд бўлиши ёки биргаликда ишлатилиши ўз навбатида креативлик ва 
инновациянинг асоси бўлиб ҳисобланади. Шундай қилиб, фан ва 
технологиянинг биргаликда ўрганилиши кўпгина янги инновацион 
лойиҳаларни яратишга олиб келади. 
8. Таълим ва карьера орасидаги кўприк. Турли ҳил боҳаланишларга кўра 
ҳозирги кунда талабгор энг кўп бўлган 10 мутахассисдан 9 тасида айнан 
STEAM билимлари зарур бўлади. Бундай касбларга: муҳандис-кимёгар, 
копьютер тизимлари аналитиклари, робототехниклар каби киради.
9. Ўқувчи ёшларни технологик инновацион ҳаётга тайёлгаш. STEAM 
таълим ўқувчи ёшларни технологик ривожланган дунёда яшашга тайёрлайди. 
Кейинги 60 йил давомида технологиялар жадал даражада ривожланади: 
Интернетнинг очилиши(1960), GPS технологиялар(1978)дан ДНКни 
сканерлашгача ва албатта Ipod(2001). Технологиялар бундан кейин ҳам 
ривожланишда давом этади ва STEAM кўникмалар бу ривожланишнинг 
асоси бўлади. 
10. STEAM мактаб дастурларига қўшимча сифатида STEAM дастурлари 
7-14 ёшдаги ўқувчиларнингмустақил равишда ўтказиладиган машғулотларга 
қизиқишларини орттиради. Масалан: Физика дарсларида бирор бир 
қурилманинг моделлаштириш ёки унинг ишлаш алгоритмини ўрганилганда 
доскада алгоритмик кема-кетликдаги дастурий моделини ёзиб тушинтирилса, 
STEAM тўгаракларида ракеталар, самолётлар, парашютлар қуриб, ишга 
тушириб, ўз билимларини мустаҳкамлайди. Ўқувчилар ўзлари кўрмаган ёки 
эшитмаган атамаларни ҳар доим ҳам тез англаб етмайдилар. STEAM 
машғулотларида улар қизиқарли экспериментларни ўтказганларида бу 

---

45 
атамаларни осонгина тушуниб олишлари мумкин. 
Масалан оддий ҳаво шарида бажариладиган ракета билан тажриба 
ўтказиш мисолида қарайлик. 
Табиий 
фанлар 
Технология 
Муҳандислик 
кўникмалари 
Математика