Mas’ul muharrirlar: Olimjon Tojiyev

Дар вазъияти тарсу ҳароси муваққатӣ
: Ин чараёни муколама одатан 
байни мусоҳиб ва соҳибвазифа ба вуқӯъ мепайвандад. Масалан, ҳангоми 
муроҷиат ба ходими назорати бехатарии роҳ (ГАИ), ки мусоҳибро чун 
вайронкунандаи қоидаи роҳ ҷазо доданист, калимаҳои 
“ака”, “акаҷон”, “ҷон 
акаҷон”, феълҳои “мебахшед”, “надида мондем”, 
воҳидҳои фразеологии 
“мани ахмақ”, ”балотона гирам”, ”ҳузури бачекотона бинед”, ”дардатона 
гирам”
ва монанди инҳоро (пайваста бо ҳаракатҳои паралингвистии ду даст 
ба рўи сина мондан, андаке сар хам намудан, лабханди нопурра кардан) 
истифода мебарад. Ҳаминро низ бояд тазаккур дод, ки мусоҳиб барои 
муассирии нутқ ва рафъи хатар шахси аз худ хурдро 
“ака”, ”акаҷон” 
гӯён 
муроҷиат намуда, пайваста фразеологизмҳои мувофиқи вазъиро корбаст 
мекунад, то ки суханҳояш ба шунаванда таъсири амиқ расонад: 
Акаҷон
, 
мебахшед, знака (нишонаи қоидаи роҳ)надида мондем. 
Балотона гирам
, 
мани 
ахмақа 
бахшед, 
акаҷон
. 
Ҳузури бачекотона бинед
, яг марта бахшед акун.
Дар вазъияти тарсу ҳароси пайванди ҷиноӣ
: Дар ин навъи вазъият 
мусоҳиб вайронкунандаи кодекси ҷиноӣ буда, муроҷиати ӯ ба муфаттиш як 
андоза бо ваҳму ҳароси нисбатан ҷиддӣ сурат мегирад. Пайваста бо корбасти 
калимаҳои “
акаҷон”, ”ҷон акаҷон”
ӯ фразеологизмҳои 
“балотона гирам”, 

---

Tilshunoslikdagi zamonaviy yo
‘
nalishlar: muammo va yechimlar
81 
”дардатона гирам”, “ҳузури бачекотона бинед», “мани ахмақба ра 
(ҳ)матон биёд”, ”таги почетонба сар монданба таййор
” ва ҳатто 
фразеологизми вулгарии 
“гӯйи хӯрдагем ҳамин шавад”-
ро истифода 
мебарад. Амалу ҳолати паралингвистӣ (дасти чап сари сина гузаштан, сар 
фуруд овардан, сар ҷунбондан, чашм ба гиря омода сохтан, ғамгин будан, абрӯ 
дарҳам кашидан ва ҳатто гирйа кардан) бо ҳиссу ҳаяҷони баланд ва бошиддат 
ифода мегардад: 
“