Масъул муҳаррир


ERTAKLAR – YAXSHILIKKA YETAKLAR



Download 7,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet318/584
Sana22.02.2022
Hajmi7,57 Mb.
#82747
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   584
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi

10
ERTAKLAR – YAXSHILIKKA YETAKLAR
Kurbanbayeva Qunduzxon Tursunbayevna 
 Xorazm viloyat Gurlan tuman 42- AFChO‘I 
maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Qunduzxon.kurbabayeva@gmail.com 
Annotatsiya. Ushbu maqola boshlang‘ich sinflarda ertak janrini o‘qitish orqali o‘quvchilardagi 
insoniy fazilatlarni shakllantirish haqida bo‘lib, bir necha ertaklar tahlil qilinishi orqali o‘z aksini 
topgan. 
 Kalit so‘zlar: ertak, yaxshilik, ezgulik, fazilat, xulosa.
“Ertak nima?” Ertak xalq tomonidan yaratilib, ular og‘izdan og‘izga ko‘chib yuradi. U ba’zan 
to‘qib aytiladi, ba’zan uydirmalarga asoslanadi. Ba’zida sehrli sarguzashtlar bo‘lishi mumkin. 
Chunki u ertak qahramonlaridan ibrat oladi, o‘zini ertak qahramonlari o‘rniga qo‘yib ko‘radi 
va ertakning tub mohiyatidan o‘z xulosasini chiqaradi. Boshlang‘ich sinf uchun yaratilgan 
darsliklardagi ertaklar, bundan tashqari sinfdan tashqari o‘qish uchun yaratilgan adabiyotlardagi 
ertaklarni o‘quvchi o‘qir ekan, o‘ziga qator ijobiy hislatlarni shakllantirishi mumkin.
O‘qish darsliklaridagi “Ertaklar – yaxshilikka yetaklar” bo‘limlarida o‘zbek xalq ertaklaridan 
tortib qardosh xalq ertaklari ham kiritiladi va bu ertaklar orqali o‘quvchilarni mehnatsevarlikka, 
vatanparvarlikka, halollik-u pokizalikka, rostg‘o‘ylik va rahimdilikka, mehribonlik va sahiylikka, 
ilmlilik va donishmandlikka o‘rgatib borishda muhim ahamiyat kasb etadi. Donishmand yigitga 
tana a’zolarini sotishini so‘raydi, yigit esa bunga rozi bo‘lmaydi. Donishmand “hamma joying sog‘ 
bo‘lsa zorlanib nima qilasan, undan ko‘ra ishla” deb maslahat beradi. Bu ertakdan o‘quvchilar agar 
inson sog‘lom bo‘lsa hamma narsaga erishishi mumkinligini bilib oladilar. Sog‘likning inson uchun 
eng asosiy ne’mat, o‘lchab bo‘lmas boylik ekanligini tushunib oladilar. “Kenja o‘g‘il” ertagida 
donishmand chol uch og‘liga turli shaharlarga borib qo‘rg‘on solishni buyuribdi. Otaning maqsadini 
kenja o‘g‘il anglab turli shaharlardan do‘st orttiribdi. Inson uchun yana bir boylik bu do‘stlik ya’ni 
do‘stlarning borligi ekanligini anglab oladilar. Topshiriq sifatida “Mening do‘stim” mavzusida 
og‘zaki hikoya tuzishni berish mumkin. Bu orqali bolalarda do‘stlikni yanada mustahkamlovchi 
qadriyatlarni shakllantirib olish mumkin. “Eng yaxshi sovg‘a” ertagi esa savdogarning dono qizi 
haqida bo‘lib, tadbirli ishi bilan hatto otasini ham hayratda qoldiradi. Otasining sog‘ligi uning 
uchun katta sovg‘a ekanini o‘quvchilar ertakni o‘qigach tushunib oladilar. Eron xalq ertagi bo‘lgan 
“Tulki va xo‘roz” ertagida tulkining ayyorligiga xo‘roz ziyraklik va aqllilik bilan javob berishi, 
tulining hiylasiga aldanib qolmaganligi haqida berilgan. Bunda o‘quvchilar tadbirli, ziyrak va 
zukko bo‘lishni shundagina hiylagarlarning hiylasiga aldanib qolmasligini tushunadilar. Aka – uka 
Grimlarning “Somon, cho‘g‘ va loviya” ertagi berilgan bo‘lib , bu ertakda o‘quvchilar loviyaning 
qora choki qanday paydo bo‘lganligi haqida bilib oladilar. Bu ertak juda qiziqarli ertak bo‘lib, 
o‘quvchilarning fikrlash qobiliyatini oshirishga ham xizmat qiladi.
O‘zbek xalq ertaklaridan “Hakka bilan tulki” ertagidan o‘quvchilar tadbirli bo‘lishni har 
qanday muammoni ham yechishga tayyor bo‘lisahni o‘rganadilar. Ertaklardan tashqari o‘qituvchi 
quyidagicha topshiriq berishi ham mumkin. Ertakni davom ettiring
Bir bor ekan,bir yo‘q ekan. Qadim o‘tgan zamonda emas, Kattaqo‘rg‘on tomonda ham emas, 
balki bizning zamonamizda ikki o‘rtoq: tipratikan va xo‘roz yashagan ekan. Kunlardan bir kuni 
xo‘roz birga dars tayyorlash uchun tipratikanni uyiga taklif qilibdi. Tipratikan xo‘rozning uyiga 
kelibdi.Katakdagi tovuqlar esa tipratikan nayzalarining ustidan kulibdi. Tipratikan xafa bo‘lganini 
sezdirmay uyiga qaytibdi. Boshqa kuni xo‘roz tipratikan yashaydigan uyga boribdi. Tipratikanlar 
xo‘rozni yaxshi kutib olibdi (keyin nima bo‘lganini yozing). Ular o‘zlari yaratgan ertaklari, albatta, 
ezgulik va yaxshilikning g‘alabasi bilan yakunlanishi kerakligini tushuntirishimiz orqali esa, hayot 
ham, turmush tarzimiz ham ezgulik va yaxshiliklar, mehr va muhabbat bilan obod ekanligini 
anglatishimiz lozim. Shundagina biz kichik yoshdagi boladan, ezgu fazilatli insonni tarbiyalay olamiz
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. G‘afforova T. va b. 2- sinf “O‘qish kitobi” darsligi.- T.:2016, “Sharq”.
2. Gʻafforova T. , Nurullayeva Sh. Oʻqish kitobi. 2- sinf (oʻqituvchilar uchun metodik 
qoʻllanma)– Toshkent, “Sharq” nashriyot- matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati, 2012.


452

Download 7,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   584




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish