Масъул муҳаррир

10
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA INTEGRATSIYALASHGAN MATEMATIKA
DARSLARINI TASHKIL ETISH 
Istamova Iroda Patulloyevna 
Toshkent shahar Uchtepa tuman 296- maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
 Telefon: [phone] [e-mail]
Annotatsiya: Maqolada integratsiyalashgan ta’lim afzalliklari va beriladigan ilk matematik 
tushunchalarni fanlarni integratsiyalash orqali o‘quvchi ongiga singdirish yo‘llari yoritib 
berilgan.
Kalit so‘zlar: integratsiya , boshlang‘ich sinf, ilk tushunchalar, sahna, aktyorlik , ajdodlar 
haqida ,tariximizga qiziqish uyg‘otish, tarbiya.
Fanlararo aloqalarni amalga oshirish –integratsiya turlaridan biridir. Bugungi maktablarda 
o‘qituvchilar bolalar nutqini o‘stirish uchun tabiatshunoslik, o‘qish va matematika darslaridan 
foydalanadilar . Matematikaning o‘quv fanlari bilan integratsiyalashgani ta’minlangan holda
o‘quv jarayonini tashkil etish o‘quvchilarning bilimlarni o‘zlashtirishiga ta’sir etadigan o‘quv 
vositalarining ta’sirchanligini kuchaytiradi. Ta’lim mazmuning izchilligi- o‘qituvchilar va 
o‘quvchilar faoliyati ,ularning izlanuvchanlik ko‘nikmasi o‘quv –biluv jaryonida shakllanadi.
Boshlang‘ich maktab ta’lim va tarbiyasini integratsiyalash muammosi nazariya uchun ham
amaliyot uchun ham muhim va dolzarbdir. Ta’limni integratsiyalashning asosiy maqsadi-
boshlang‘ich sinfdayoq tabiat va jamiyat haqida yaxshi tasavvur asoslarini qo‘yishi va ularning 
rivojlanish qonunlariga o‘z munosabatlarini shakllantirishdir.
Matematikaning boshqa fanlar bilan integratsiyalshgani alohida ahamiyatga ega .Shu bilan 
birga yosh bolalarni Vatanimiz tarixiga ma’naviy me’rosimizni o‘rganishga qiziqishini orttirishni
maktabga kelganlaridanoq boshlash zarur. Bolaning yosh psixologiyasini hisobga olgan holda 
matematika darsida ertaklardan rivoyatlardan foydalanish, buyuk ajdodlarimiz haqida bilib 
borishlariga xizmat qiladi.
Hozirgi kunda bolalar o‘qish, yozishni, hisoblashni bog‘cha yoshidayoq o‘rganib olmoqdalar. 
Ayrimlari darsliklar bilan ham tanish. Ularni darsga qiziqtirish ustozdan katta mahorat talab 
etadi. Shunday ekan, dars jarayonida turli xil vositalardan foydalanishimiz mumkin. Masalan: 
1 sonini o‘rganish mavzusida Pushkinning “Oltin baliq’’ ertagidan parcha va sahna ko‘rinishi 
o‘tkazish mumkin. O‘qituvchilar sahna ko‘rinishidan ko‘proq o‘qish darsida foydalanishadi. 
Matematikada ham qo‘llash yaxshi samara beradi deb o‘ylayman. Siz qaysi ertakni boshlasangiz, 
o‘quvchi aktyor bo‘lishga tayyor, chunki uni multfilmlarda ko‘rgan yoki ertakni o‘qigan, 
eshitgan. Natijada sahna ko‘rinish tayyor bo‘ladi. Shunda mavzu haqida o‘quvchining o‘zi xulosa 
chiqara oladi. Demak, ertakda nimalar bitta qaysi qahramonlar bittadan ekanligi so‘rab olinadi. 
Chol, kampir, uy, teshik tog‘ora, to‘r , oltin baliq, chelak, to‘nka bittadan ekanligini aytishadi.
Og‘zaki nutqi ham rivojlanadi. 2 sonini o‘rganishda “Aka- uka “ ertagini aytish, bolalarda 
oilaviy qadriyatlar, halollik , inoqlik, rostgo‘ylik kabi insoniy fazilatlar singdirib boriladi. “ 3 
soni’’ni o‘rganishda Ibn Sino bobomizning fikrlarini aytish sahna ko‘rinishi tashkil etiladi. Bu
bilan biz kasal bo‘lganda tez tuzalish uchun bola nimalarga e’tibor berishi kerakligini ham 
uqtiramiz, bola tarbiyasiga ham ta’sir etamiz.

---

423