Масъул муҳаррир

10
BIOLOGIYA DARSLARIDA DARSLIK BILAN ISHLASH
(“PARDAQANOTLILAR TURKUMI: ASALARILAR” MAVZUSI MISOLIDA)
Yusufjonova Navbahor
Farg‘ona shahar, 30- o‘rta ta’lim maktabi 
biologiya fani metodist o‘qituvchisi
Nilufar Qurbonova
Farg‘ona shahar 17-o‘rta ta’lim maktabi 
biologiya fani o‘qituvchisi
 
Annotatsiyasi: Maqolada biologiya fanini o‘qitishda uning mazmuni va o‘quvchilar ongiga 
singdirish va bu borada darsliklar bilan ishlash masalalarining ayrim jihatlari yoritilgan. 
Kalit so‘zlar: «Jumlani davom ettiring”, Ilmiy g‘oya daqiqasi, ekologik muammo, xotira 
mashqi.
Dars jarayonini o‘quvchi biologiya darsligiga internet tarmoqlaridan qo‘shimcha 
ma’lumotlarning yaratuvchisiga aylanib, berilgan yangi mavzu topshiriq materiali o‘quvchining 
ijodiy fikrlashga bo‘lgan qiziqishini oshiradi. 
O‘quvchi mustaqil ravishda yangi mavzuning qo‘shimcha ma’lumotlar bilan o‘rganishga 
intilsa, o‘z bilimini biologiya fan doirasida boyitib borish imkoniyatini yaratadi. Hozirgi zamon 
biologiya fani o‘qituvchisining asosiy vazifasi - o‘quvchining intellektual salohiyat darajasini, 
ijodkorligini, izlanuvchanligini shakllantirish orqali ularni yangi innovattsion g‘oyalarini yaratishini 
ruhlantirish zarur. Biologiya darslarida o‘quvchilarga insoniyatning ona tabiatga ko‘rsatgan 
ijobiy va salbiy ta’sirini yoritish asosida munosabatlari tushuntirilishi har bir biologiya fani 
o‘qituvchisini vazifasidir. O‘qituvchi har bir darsda, fan to‘garagi mashg‘ulotlarida o‘quvchilarda 
ekologik madaniyatni shakllantirish bo‘yicha muntazam ish olib borishi zarur. Biologiya fanida 
o‘quvchilarning o‘z salomat lik larini asrash, shaxsiy gigiena bo‘yicha bilimlari o‘rganish davrida 
sportning ijobiy ta’siri, kasalliklarning kelib chiqish sabablari va ularning oldini olish va bartaraf 
etish yo‘llari haqida ilmiy bilim berish orqali o‘qituvchi sog‘lom turmush tarzini shakllantiradi.
Darsdan tashqari ishlarni bajarish uchun o‘quvchilar, odatda, o‘simlik va hayvonlar 
to‘g‘risidagi maxsus adabiyotlarga, ma’lumotlarga, ensiklopediyalarga murojat qiladilar va 
darsdan tashqari ishlar yordamida o‘quvchilarda ilmiy bilimni o‘rganish uchun darsliklarga 
doimiy ehtiyoji ortadi.O‘quvchilarning darslik bilan ishlashlaridan asosiy maqsad o‘qiganlarini 
tushunishdir, tayanch so‘z va iboralarni o‘zlari tuzish imkoniyatlari yaratiladi. Mavzular oxirida 
berilgan tayanch so‘z va iboralar o‘quvchilar qiziqishini faollashtiradi. O‘qituvchi berilgan 
tayanch so‘z va iboralar orasida ayniqsa muammo talab etadigan savollar alohida ahamiyatga 
kasb etib o‘quvchilarning shaxsiy fikrlashlariga ham asoslanadi. Darslikdan foydalanishning 
bu usuliga ham e’tibor berish zarur, o‘quvchilar kitobdan olgan bilimlarini mustahkamlashda 
emas,balki yangi bilimlarini egallashdagi malakalarini o‘stiradilar. VII-sinf biologiya darsligida 
“Pardaqanotlilar turkumi: asalarilar” mavzusi misolida tayanch so‘zlar orqali asalari - iborasini 
tezkorlikda o‘quvchilar bajaradilar. Topshiriqda asosan ilmiylikka, vaqt tejamkorligiga e’tibor 
beriladi.