|
10
INGLIZ TILINI O‘QITISHDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR
Ahmadalieva Malika Abdug‘afforovna
Toshkent viloyati Angren shahar
41-umumiy o‘rta ta’lim maktab.
Telefon: +998949482927
Annotatsiya: Ushbu maqolada ingliz tilini o‘qitishda innovatsion texnologiyalarni o‘rni va
ulardan unumli foydalanish shuningdek dars jarayonida duch keladigan qiyinchiliklarni bartaraf
etishda multimedia vositalarining qulayligi yoritib berilgan. Bundan tashqari sinfda samarali
foydalaniladigan Internet manbalariga havolalar muhokama qilinadi.
Kalit so‘zlar: innovatsion texnologiyalar, multimedia, Internet aloqalari, elektron manbalar,
o‘quv jarayonii, motivatsiya.
Bugungi kunda mamlakatimiz yangi global iqtisodiy integratsiya sharoitida ijtimoiy
modernizatsiya, sanoatlashtirish va jadal innovatsion muammolarni hal qilishni talab qilmoqda.
Samarali kasbiy rivojlanishni bo‘lajak o‘qituvchilik amaliyotidagi o‘zgarishlarga va o‘quvchilarni
o‘qitish natijalarini yaxshilashga olib keladigan tarkibiy kasbiy ta’lim sifatiga aloxida etibor berilib
kelinmoqda. Darhaqiqat, muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev so‘nggi yillarda ta’lim
sohasini isloh qilishga, kadrlar tayyorlash sifatini tubdan takomillashtirishga, xususan, tizimga
rivojlangan xorijiy mamlakatlar tajribasini tatbiq etishga jiddiy e’tibor qarata boshladi.
Ta’limda innovatsiyalarning o‘rni katta. Ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalar,
masalan, kompyuterlar, internet, multimediya resurslaridan samarali foydalanish ta’lim sifatini
namoyish etishning yagona usuli hisoblanadi. O‘quvchilarning kommunikativ qobiliyatlarini
takomillashtirishning innovatsion texnologiyalaridan biri bu dars jarayonida multimedia
vositalaridan foydalanish bo‘lib sinfda ulardan to‘g‘ri foydalanish o‘quvchilarga vazifalarni puxta
o‘zlashtiradigan turli xil matnlar bilan o‘zaro ishlash imkoniyatini beradi.
Bundan tashqari, ta’lim texnologiyalari o‘quv dasturining ajralmas qismiga aylanishi
kutilayotganligi sababli, o‘quvchilar elektron manbalardan foydalanish bo‘yicha bilimlarga
ega bo‘lishlari kerak. Ta’lim muassasalarini multimediya mahsulotlari bilan ta’minlash nuqtai
nazaridan haligacha bir qator muammolar mavjud:
•
Ta’lim muassasalarida davlat tilidagi mahalliy elektron darsliklarning (ET) virtual yo‘qligi;
•
Mavjud elektron darsliklardan foydalanish samaradorligi yo‘qligi;
•
elektron darsliklardan foydalanishda o‘qituvchilar tayyorlash sifati pastligi;
•
o‘quv jarayoniga yangi o‘quv texnologiyalarining etarli darajada joriy etilmaganligi;
•
o‘qitishning avtomatlashtirilgan baholash tizimining samaradorligi pastligi.
Sinfda multimediyadan foydalanish endi rad etilishi mumkin emas. Multimedia vositalardan
foydalanish o‘qituvchilar va o‘quvchilarga o‘quv jarayonida yanada baxtli va zavqli bo‘lishlariga
ko‘proq imkoniyat yaratadi. Multimediya bilan o‘zaro aloqada o‘quvchilar akademik lug‘at va til
tuzilmalari bilan tobora ko‘proq tanishadilar. Sinfda innovatsion texnologiyalarni tillarni o‘qitish
vositasi sifatida ishlatish ko‘plab afzalliklarga ega. Bu vazifalarni bajarishga qulay imkoniyatni
beradi va o‘quvchilarga uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatishga yordam beradi. Multimediyadan
foydalanish o‘quvchilarga ularning tasavvurlari, qiziqishlari rag‘batlantiradigan ommaviy axborot
vositalari orqali ma’lumot to‘plash imkonini beradi.
Albatta savollar tugulishi tabiiy, nima uchun multimedia materiallarini sinfda ishlataman?
Birinchidan, bu vosita chet tilni tushunishni kuchaytirishga yordam beradi, qimmatbaho ommaviy
axborot vositalari o‘quvchilarning murakkab mavzularni, ayniqsa vaqt o‘tishi bilan ro‘y berayotgan
dinamik jarayonlarni tushunishlarini kuchaytiradi. Ikkinchidan, bu eslab qolish qobiliyatini oshiradi
shu bilan birga multimedia materiallari yaxshiroq kodlash va osonroq qidiruvga olib keladi. Eng
muhim ustunlik shundaki, ommaviy axborot vositalarini tinglash, o‘qish, gapirish va yozish kabi
to‘rtta til ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bundan tashqari, axborot texnologiyalari
talabalarning tanqidiy fikrlashlarini rivojlantiradi.
Shuni takidlash joizki, multimedia bizga individual ta’limni ta’minlaydi, ya’ni multimediya
manbalari ko‘plab turli xil o‘quvchilar ehtiyojlarini qondirishga yordam beradi, o‘quvchilar mavzuga
oid videoni tomosha qilishlari mumkin, tinglovchilar ovozli audiolarni tinglashlari va interfaol
o‘yinlardan faydalanishlari mumkin. Qo‘shimcha amaliyotga muhtoj o‘quvchilar grammatika
yoki so‘z boyligini oshirish uchun onlayn mashqlardan foydalanishlari mumkin. Fikrimizcha,
145
10
multimedia manbalari o‘quvchilarimizga bugungi global hamjamiyatni his qilishlariga yordam
beradi. Multimediya yordamida o‘quvchilar yangi madaniyatlar va mamlakatlar to‘g‘risida tezkor
va ishonchli ma’lumotlarni bilib olishlari va kengroq jamoatchilik bilan o‘zaro aloqada bo‘lishga
tayyor bo‘lishlari mumkin. Bundan tashqari, multimedia o‘quvchilarning madaniy bilimlari va
ta’lim ehtiyojlarini qondirishga yo‘naltirilganligini ko‘rsatadi.
Shunday qilib, bugungi kunda biz ko‘rib chiqqan innovatsion texnologiyalar xorijiy tillarni
o‘qitish jarayonini sezilarli darajada boyitadi va diversifikatsiya qiladi. Yagona ish o‘rniga
intellektual ijodiy izlanish paydo bo‘ladi, uning davomida doimiy o‘zini o‘zi o‘qitish va
rivojlantirishga yo‘naltirilgan, faol va maqsadli shaxsiyatning yangi shakli paydo bo‘ldi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati
1. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013 yil 27 maydagi “2013-2016
yillarda ta’lim muassasalarining chet tillari kabinetlarini zamonaviy axborot-kommunikasiya,
o‘qitishning texnik vositalari va anjomlari bilan jihozlash (qo‘shimcha jihozlash)ni jadallashtirish
chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi, 143-sonli qarori.
2. McCarthy B. (1999) “Integration: the sine qua non of CALL”, CALL-EJ online 1, 2
Sentyabr 1999.
3. [Electron manba]: “Til o‘rgatishda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari”. URL: http://
www.ict4lt.org/en/index.htm/ (date of access: 22.11.2016)
146
Do'stlaringiz bilan baham: |
