Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф



Download 22,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/277
Sana02.03.2022
Hajmi22,52 Mb.
#478427
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   277
Bog'liq
Umumiy Geologiya

Сизот сувлари 
ер юзасининг 2 - 3 м гача бўлган устки 
қатламларида пайдо бўлади. Улар лёссли жинслар, қум, тупроқ 
қатламларида тўпланади. Ботқоқлашган дарё қайирлари, кўл ва денгиз 
соҳилларидаги сувлар сизот сувларидир. Улардан хўжаликда 
фойдаланилади. 
Сизот сувлари тоғ жинслари орасидан секин, лекин доим ўтиб 
туради. Уларнинг тезлиги жинснинг сув ўтказувчанлигига ва ер-ости 
сувини сақловчи қатламнинг қиялигига боғлиқ бўлиб, қуйидаги 
формула билан ифодаланади: 
V = К (h : I) 
Бунда V - оқим тезлиги K - жинс орасидан ўтувчи сувнинг тезлиги 
коэффициенти, h - бир нуқтадаги ерости сувнинг иккинчи нуқтага 
нисбатан баландлиги, I - икки нуқта орасидаги масофа. 
Ерости сувларининг ҳаракат тезлиги, уларнинг қандай жинслар 
орасидан ўтишига боғлиқдир. Майда қум орасидан бир суткада 1-5 м, 
йирик қумда 15 - 20 м, шағал ёки сердарз жинсларда 100 м ва ундан ҳам 
тезроқ силжиши мумкин. 


376 
Грунт сувлари 
ер юзаси билан биринчи сув ўтказмайдиган қатлам 
устидаги сувлардир. Улар ғовакли жинслар (қум, шағал, лёсс) орасида 
кўпроқ учрайди. 
Грунт сувларининг сатҳи ер юзасидан турли чуқурликда ётади. 
Ерости сувларининг сув билан тўйинган қатлам юзаси ер ости 
сувларининг ойнаси дейилади. Сув билан тўйинган қатлам сув сақловчи 
қатлам деб аталади. Грунт сувларида босим бўлмайди, чунки унинг 
устида сув ўтказмайдиган қатлам мавжуд эмас. Грунт сувлари пасткам 
жойларда (сой, жар, ариқ) ер юзасига сизилиб чиқиб ётади (136 – расм). 
Ерости сувларининг кўтарилиши, уларнинг умумий ойнаси сатҳидан 
ошмайди. Бунга Ўрта Осиёда грунт сувлар юзасини бирлаштирувчи 
қудуқлар - кориз усули мисолдир. 
 
136-расм. Грунт сувларининг чиқиш жойида ўсимлик яхши ривожланади. 
 
Қатлам (қатламоралиғи) сувлари. 
Ерости сувларининг бундай 
тури босимли ва босимсиз бўлиши мумкин. 

Download 22,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   277




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish