Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар

178-расм. Соҳилбўйи маржон қурилмалари. www//saga.ua

Рифнинг ташқи четида ўсаётган маржонлар ва оҳакли сувўтлари жойлашган бўлади. Унининг соҳилга қараган ички томони ўлган маржонлардан иборат бўлиб, уларнинг орасида игнатанлилар, моллюскалар, фораминифералар ва б. яшайди.Маржон рифларининг ҳайвонот ва ўсимлик дунёси жуда хилма-хил бўлади. Отлив пайтида рифлар сув сатҳидан кўтарилиб, қуриб қолади. Соҳилбўйи рифлари Гавай оролларида ва Тинч океанининг кўпчилик оролларида ривожланган (179-расм).
Тўсиқ рифлари соҳилдан узоқда чўзиқ қаторлар сингари кўринишга эга бўлади. Соҳилдан маржон рифларининг абразияси қумлар ва иллар тўпланган кенг текис саёз аккумул-ятив лагуна билан ажралган бўлади. Тўсиқ рифларининг ташқи 45-60° га борадиган катта нишаблига билан фарқ қилади, 1000-1100 м чуқурликкача етиб боради; баъзан унинг ёнбағри тик ёки сув устида осилиб туради. Тўсиқ рифларига Австралиянинг шарқий соҳилидаги Маржон денгизидаги Катта Тўсиқ рифини кўрсатиш мумкин (180- расм).

179- расм. Денгиздаги маржон рифлари. www//saga.ua

Бу тўсиқ рифлари кўп сонли маржон ороллардан ва сувости рифларидан ташкил топган бўлиб 2500 км масофага чўзилган. Унинг кенглиги 150 км; рифнинг асоси 300-400 м чуқурликда жойлашган.
Риф континентдан кенглиги шимолда 20-40 км ва жанубда 180 км гача борадиган, чуқурлиги 20 дан 70 м бўлган лагуна билан ажралган. Лагунанинг тубида одатда лагунаичи рифлари ривожланган.
Атоллар маржон рифлари занжиридан иборат бўлиб, ичида океан билан бўғоз орқали туташган лагунага эга бўлади. Ички лагунанинг кенглиги юзлаб метрдан 90 км гача, ўртача чуқурлиги 40-45 м га боради.
Атолл ҳалқали занжири ташқи ёнбағрининг нишаблиги катта бўлади. Ички қисмида қумли саёзликлар кузатилади. Кўп сонли атоллар Австралия ва Янги Гвинеянинг шельфларида, Тинч ва Ҳинд океанларининг тропик зонасида ривожланган (181-расм).