Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар

Стромболи тури. Стромболи турининг эталони бўлиб Ўрта ер денгизидаги Стромболи (Липар ороллари) вуланининг отлилиши ҳисобланади. Бу турдаги вулканлар одатда стратовулканлар бўлиб, уларда вулкан отилиши сув буғи, вулкан кули, лапиллилар чиқариб кучли портлаш ва зилзилалар билан бирга кечади (87-расм).Баъзан ер юзасига лава оқиб чиқиши кузатилади, аммо унинг қовушоқлиги юқори бўлганлиги сабабли оқими узоққа борамайди.
Бундай турдаги вулканларнинг отилиши Марказий Америкадаги Ицал-кода, Япониядаги Михара ва Камчаткадаги бир қатор вулканларда (Ключевск, Толбачек ва б.) кузатилади. Везувий, қисман Этна ва Вулкано (Ўрта ер денгизи) вулканларининг отилишидан олдин кучли зилзила содир бўлган. Кейинчалик кратердан баландга қараб кенгайиб борувчи оқ рангли буғ устуни кўтарилган. Отилиб чиқаётган кул ва жинс бўлаклари ҳисобига портлаш устуни аста-секин қора булутга айланган ва ерга даҳшатли жаладек ёққан. Лава нисбатан кам чиққан. Унинг таркиби ўртача бўлган ва тоғ ёнбағридан 7 км/соат тезлик билан оқиб тушган.Бунда асосий талофат келтирган зилзила ва ерга ёғилган вулкан кули ҳамда жинс бўлаклари ва қотган лавадан иборат бомбалари бўлган. Жала кул билан бирга суюқ лойқа ҳосил қилган ва Везувий атрофидаги шаҳарларни - Помпей (жанубда), Геркуланум (жанубий-ғарбда) ва Стабияни (жанубий-шарқда) кўмиб ташлаган.

87- расм. Стромболи вулканининг отилиши.www.copypast.ru

Везувий - Этна тури. Италиянинг Неапол шахри яқинидаги Везувий вулкани билан Сицилия оролидаги Этна вулкани номидан олинган (88-расм). Камчаткадаги бир қанча вулканлар шулар қаторига киради. Везувий вулкани атрофида диаметри 15 км ли Сомма кальдераси ҳосил бўлган. Везувий унинг ўртасида жойлашган бўлиб, диаметри 3 км ли кратер ҳосил қилган.