«mashinasozlik texnologiyasi»

Berilgan konstruksiyani payvandlash texnologik jarayonini takomillashtirish (yangi texnologik jarayonini ishlab chiqish).
Boʻlim ishlab chiqilgan payvandlash texnologik jarayonining koʻrgazmali va tushunarli tilda eng kam material va energiya sarfida hamda yuqori texnik-iqtisodiy koʻrsatkichlarda yuqori sifatli payvand konstruksiya olishni ta’minlovchi u yoki bu texnik va tashkiliy yechimlarini keng yoritishga qaratiladi.
a) Payvandlash usulini tanlash.
Bu yerda konstruksiyani payvandlashning 2 yoki 3 ta usuli koʻrib chiqiladi. Usullarga tavsiflanadi. Ularning sxemalari va texnik-iqtisodiy koʻrsatkichlari baholanadi. Berilgan konstruksiyani payvandlashda ishlab chiqaruvchi korxonada bu usullarni qoʻllashning solishtirma xulosasi beriladi. Solishtirma taxlililar asosida qaysi usul ushbu konstruksiyani shu korxonada ishlab chiqarish uchun samarali ekanligiga baho beriladi.
b) Konstruksiya metalining payvandlanuvchanligini baholash.
Metallni payvandlashning oʻziga xos tomonlari taxlil qilinadi. Taxlillar va hisob-kitoblar asosida metallni tanlangan payvandlash usuliga, konstruksiya turiga -konstruktiv va texnologik jihatdan yaroqliligiga baho beriladi. Bunda metallning issiq va sovuq yoriqlar hosil qilishga moyilligi, gʻovaklar hosil boʻlishi, kristallararo korroziyaga uchrashi, ichki va tashqi kuchlanishlar xosil boʻlishi, deformatsiyaga chidamliligi, metalni payvandlashdan avval qizdirish hamda payvandlashdan keyin unga termik ishlov berish zaruratining mavjudligi kabi qator koʻrsatkichlar baholash me’zonlari boʻlib xizmat qiladi.
Metallni payvandlanuvchanligini hisobga olgan xolda barcha operatsiyalar ketma-ketligi va texnologik oʻziga xosligi koʻrsatilgan konstruksiyani payvandlash texnologik jarayonining namunaviy sxemasi tavsiya etiladi.
v) Payvandlash materiallarini tanlash.
Payvandlash materiallarining turi, markasi va oʻlchamlari, ularni saqlash sharoiti, payvandlashga tayyorlash ( quritish, mexanik va kimyoviy tozalash, kimyoviy boyitish kabi) jarayoni asoslanadi. Payvandlash materiallarini tanlashda qabul qilingan payvandlash usuli, payvandlanadigan metallning markasi va xossalari, payvand konstruksiyaning xususiyatlari (gabarit oʻlchamlari, payvandlanuvchi elementlarining qalinligi, birikma turi, payvand chokning turi va fazoviy holati, payvand birikmaga nisbatan qoʻyilgan talablar), ishlab chiqarish sharoiti kabilar hisobga olinadi.
Payvandlash materialini payvandlashga tayyorlashda ishtirok etuvchi va ish joyida ularni saqlashga moʻljallangan jihozlar yoritiladi.