“машинасозлик технологияси асослари”

Червяк фрезалар тўғри ва қийшиқ тишли цилиндрик шестернялар, червяк шестернялар ва шлицали валиклар қирқиш учун ишлатилади. Обкатка қилиш усулида тўғри тишли ғилдираклар қирқиш учун червяк фреза дастгоҳка ўрнатилиб заготовканинг торец текислигига нисбатан фреза ўрамларининг ўрта диаметри бўйича бурилади. Бундай ўрнатишда червяк фрезанинг ўрамлари заготовканинг ўқига томон йўналган бўлади. Тиш қирқишда червяк фрез 1 айланади ва юқоридан пастга томон сурилади, шестерия заготовкаси 2 эса фақат айланма ҳаракатда бўлади.

• Червяк фрезалар тўғри ва қийшиқ тишли цилиндрик шестернялар, червяк шестернялар ва шлицали валиклар қирқиш учун ишлатилади. Обкатка қилиш усулида тўғри тишли ғилдираклар қирқиш учун червяк фреза дастгоҳка ўрнатилиб заготовканинг торец текислигига нисбатан фреза ўрамларининг ўрта диаметри бўйича бурилади. Бундай ўрнатишда червяк фрезанинг ўрамлари заготовканинг ўқига томон йўналган бўлади. Тиш қирқишда червяк фрез 1 айланади ва юқоридан пастга томон сурилади, шестерия заготовкаси 2 эса фақат айланма ҳаракатда бўлади.
• 5-расм.
• Червяк фрезанинг ўқи горизонтал вазиятда жойлаштирилади ва у қирқилаётган червяк ғилдирагининг ўқига перпендикуляр вазиятда ўрнатилади. Червяк ғилдираклари икки усул билан; кесиш конуси бўлган червяк фрезани радиал суриш усули ва тангенциал суриш усули билан қирқилади
• 6-расм.
• Гребёнка чархлаш йўли билан кесувчи асбобга айлантирилган эвольвентли тишли рейкадир. Гребёнка ўз конструкцияси жиҳатидан тўғри тишли бўлиши мумкин. Қийшиқ тишли гебёнкалар цилиндрик шеврон ғилдираклар қирқишда ишлатилади. Гребёнкалар ёрдамида цилиндрик шестернялар қирқилади.
• 7-расм.
• Гребёнка ғилдиракка кесиб кириши пайтида заготовка дастгоҳда қўзғалмай туради. Обкатка ҳаракати ҳар бир қўш ҳаракат охирида, гребёнка шестернянинг заготовкаси билан тишлашувидан чиққач содир бўлади. Гребёнка унча узун бўлмайди, шунинг учун битта, иккита ёки учта ботиқлик қирқиб бўлингандан кейин, дастгоҳнинг созига ва рейканинг узунлигига қараб, қирқилаётган шестерня дастлабки вазиятига қайтарилади.
• 8-расм