6. Деталларни тиклаш жараѐнида оптимал маршрут йѝли қандай формула
билан ҳисобланиши мумкин?
7. Ишчи жараѐн, истиқболи технологик жараѐн, маршрут,
операцион
жараѐн тушунчаларига изоҳ берилсин?
Фойдаланилган адабиѐтлар:
1. Ремонт машин/Под. ред. Н.Ф.Тельнова -М.: Агропромиздат, 1992. -560с.
VI боб. Таъмирлаш-техсервис корхоналарини техник-иқтисодий
баҳолаш
6.1. Муқобил МТП ларнинг техник-иктисодий самарадорлигини
бахолаш
Режа: 1. Муқобил МТП ларнинг асосий ишлаб чиқариш фондини аниқлаш.
2. Таъмирлаш устахонасидаги маҳсулот таннархини ҳисоблаш.
3. Таъмирлаш устахонасининг рентабеллик даражасини ва қѝшимча
капитал маблағни қоплаш муддатини аниқлаш.
Мавзунинг мақсади: талабаларга муқобил МТП ларнинг асосий
техник-иқтисодий кѝрсаткичларини аниқлаш
методикасига оид янги
билимлар бериш.
Таъмирлаш-ишлаб чиқариш корхоналарининг (ТИЧК) абсолют техник
– иқтисодий кѝрсаткичлари (ТИК) га қуйидагилар киради:
асосий ишлаб чиқариш фондларининг нархи;
фондларни фаол қисмининг нисбий салмоғи;
ишлаб чиқариш майдони;
асосий технологик
ускуналарнинг сони;
шартли таъмирлаш ва пул қийматидаги корхона дастури;
корхона-ишлаб чиқаришдаги ходимлар ва ишчилар сони;
маҳсулотни таъмирлаш таннархи;
маҳсулот (товар) ҳажми;
олинадиган дивидент (соф фойда);
корхона (устахона) нинг йиллик иқтисодий фойдаси.
ТИЧК ларига нисбатан МТУ-нинг ТИК-ни аниқлаш анча фарқ қилади.
Қуйида дастлаб ТИЧК-ри учун уларнинг ТИК-рини аниқлаш
методи
билан танишиб чиқайлик.
Шундай қилиб, янги таъмирлаш корхонасининг асосий ишлаб чиқариш
фонди таннархини (капитал маблағ ҳажмини) ҳисоблаш қуйидаги ифода
ѐрдамида олиб борилади (сѝм )
С
аф
= С
ад
+ С
об
+ С
пр
,
(1)
бу ерда С
ад
, С
об
– ишлаб чиқариш биноси ва қѝйиладиган технологик
ускуналар нархи, сѝм;
С
пр
– асбоб, мосламалар, приборлар, инвентарларнинг
нархи
Ишлаб чиқариш бинолари, қѝйилган ускуналар ва приборлар (мослама,
инструмент, инвентарлар) нарҳи қуйидагича аниқлаш мумкин:
(2)
бу ерда С
ад
– қурилиш-монтаж ишларининг ѝртача нархи (ТИЧК нинг 1 м
2
майдонига нисбатан) [1] – 87 жадвал 177 бет.
F
пр
– ишлаб чиқариш майдони, бу кѝрсаткични курс лойиҳасида
ҳисоблаб топгансизлар – МТУ-ни компоновкалаш фаслида бу
ҳақида бафуржа таҳлил қилинганлигини эслаб кѝринглар
(маърузанинг ушбу жойида талабалардан уни қандай ҳисоблаш
мумкин
деган савол билан мурожат этиб, зуккороқ талабанинг
фикрини билган дуруст);
С
об
, С
пр
– 1 м
2
учун
ускуналар, приборларнинг (инструмент) нисбий
нарҳи, сѝм/м
2
, бу кѝрсаткич ҳам [1] адабиѐтдан олинади.
ТИЧК-ларини лойиҳалаштиришда капитал қѝйилмаларни (вложения)
ҳисоблашни соддалаштириш мақсадида ҳозирги
кунда янги, қайта қуриш
(реконструкция) ва мавжуд корхоналарни кенгайтиришга доир махсус
йириклашган 1985 йилдаги ишлаб чиқилган меъѐрий ҳужжатлардан
фойдаланилмоқда (улар ҳам тез кунларда янгиланмоғи зарур, албатта; [1] -88
жадвал 178 бетга қаралсин).
Бу ҳолда янги ТИЧК қуришда капитал маблағ қиймати қуйидаги
формула билан ҳисобланиши мумкин:
;
)
(
)
(
óñë
îá
ñì
î
N
Ó
Ó
Ê
Ñ
,
1000
)
(
)
(
N
Ó
Ó
Ê
Ñ
îá
ñì
î
бу ерда У
см
, У
об
– қурилиш-монтаж ишлари ва ускуналар учун йириклашган
меъѐрлар ([1] -88 жадвал);
N
усл
, N – шартли таъмир (таннарх қийматидаги – минг сѝмдаги) нинг
йиллик дастури.
Do'stlaringiz bilan baham: