Mashina va mexanizmlar nazariyasi

MEXANIZMNI KINETOSTATIK TEKSHIRISH
m₂= 30 kg m₁=45 kg d=0.08m P=1.2M J_s2=0,26kg.m
Mexanizmning berilgan holatida kinetostatik hisoblash uchun mexanizm
zvenolariga quyidagi tashqi kuchlar ta’sir qiiadi:
1) zvenolaming og’irlik kuchlari -G2, G,;
2) inertsiya kuchlari -Pul, pui;
3) shatunga ta’sir etuvchi inertsiya kuchining momenti Ma2;
4) polzunga ta’sir etuvchi presslanuvchi detaining qarshiiigi - .
Fovdali qarshilik kuchini qiymatini topamiz:
Рл = FP = * * 1.2 = 75360 bu erda.

Og’irlik kuchlarini aniqlaymiz. Shatunga ta’sir etuvchi og’irlik kuchi
G2 =m₂*g=30*9.81=294.3N
Polzunga ta’sir etuvchi og’irlik kuchi
G, = m₃*g=45*9.81=441N
Mexanizm zvenolarining og’irlik markaziga qo’yilgan inertsiya kuchlarini
hisoblaymiz.
P2 = m₂ *a, = 30* 31,52 = 945.6,V
Pu3 = = 45 • 27,58 = 1241 У
Shatunga ta’sir etuvchi inertsiya momenti quyidagi formuladan
Aniqlanadi
M= J_s2*e=0,26*70,04=18.21 N *m
Mexanizmni kuch ta’sirida hisoblash uning tuzilish formulasida
ko’rsatilgan oxirgi Assur guruhidan boshlanib, etakchi zveno bilan tugatiladi.
Shatun 2 va polzun 3 dan tashkil to pgan II sinf Assur guruhini kuch
ta’sirida hisoblaymiz. Buning uchun guruh zvenolarini ulaming holatlarini
o’zgartirmagan holda mexanizmdan ajratib, alohida chizamiz. Guruh
zvenolariga ta’sir etuvchi kuchlaming hammasini, jumladan inertsiya kuchlari
va momentlarini ham zvenolarga yo’nalishlari o’zgartirmagan holda ko’chirib
qo’yiladi. Bu guruh uchun muvozanat tenglamasi quyidagicha yoziladi. В
nuqtaga nisbatan olingan momentlaming yig’indisi nolga tenglik shartidan:


bundan я'4 ni aniqlaymi


Assur guruhini kuchga hisoblas
Kuch ко’ p burchagini qurishdan awal, chizma sathini hisobga olgan
holda tanlangan kuch rejasi masshtabiga ko’ra, kuchlaming chizmadagi uzunlik qiymatlari aniqlanib oiinadi. Kuchlar rejasi masshtab

Kuchlar rejasi masshtabini = 24,5 N/mm deb qabu! qilib, zveno 2-3 ga ta’sir etuvchi, qiymati ma’ium kuchlarning chizmadagi uzunliklarini aniqlaymiz:





Noma’lum reaktsiya kuchlarining haqiqiy qiymatlarini hisoblaymiz.



Zveno 0 va 1 dan tashkil topgan Assur guruhini kuch ta’sirida hisoblaymiz. Bu gurah uchun muvozanat tenglamasi quyidagicha yoziladi:Krivoshi pga A nuqtadan zveno 2 ning reaktsiya kuchi Rv ta’sir etadi. Bu kuch qiymati jihatidan Я21 kuchga teng va qarama-qarshi tomonga yo’nalgan bo’ladi. Krivoshi pning o, nuqtasidan tayanchdan krivoshipga reaktsiya kuchi Ao, ta’sir etadi.Krivoshipning A nuqtasiga krivoshipga perpendikulyar yo’nalgan, muvozanatlovchi kuch qo’yilgan. Muvozanatlovchi kuch PM ni aniqlash uchun barcha kuchlarning o, nuqtaga nisbatan momentlar tenglamasini yozamiz:




Kuchlar rejasi masshtabini = 33,13625 N/mm deb qabui qilib, zveno 0-1 ga ta’sir etuvchi, qiymati ma’lum kuchlaming chizmadagi uzunliklarini hisoblaymiz:
P_m= P_m/ = /33,13625=8

Noma’lum reaktsiya kuchini aniqlaymiz:

N.E.Jukovskiy usuli bilan muvozanatlovchi kuch PM ni qiymatini aniqlash. Krivoshi pning aylanish (a>,) yo’nalishiga qarama-qarshi yo’nalishda 90° ga burilgan burilma tezliklar planini chizamiz.Mexanizm zvenolariga ta’sir etuvchi barcha kuchlami va momentlami parallel ravishda, mexanizmning sxemasidan tezliklar planidagi mos nuqtalarga ko’chiramiz. Masalan, P!q kuch mexanizmning в nuqtasiga ta’sir qiladi. Uni mexanizm sxemasidan tezliklar planidagi b nuqtaga parallel ravishda ko’chiramiz. Qolgan kuchlar va momentlar ham shu tartibda ko’chiriladi. Tezliklar planidagi kuchlami ko’chirib bo’lgandan so’ng, pv qutb nuqtasiga nisbatan momentlar tenglamasini tuzamiz:


Chizmadan kuchlaming elka qiymatiarmi o’lchab, muvozanatlovchi kuch
ning qiymatini hisoblaymiz



Muvozanatlovchi kuchni Jukovskiy richagi usulida aniqlash


Ikki usulda hisoblab to pilgan muvozanatlovchi kuchlami hisoblashda
yo’l qo’yilgan xatolikni hisoblaymiz. Bunda xatolik ±5% oshmasligi kerak, aks
holda hisoblashni takroran hisoblab chiqiladi.

Hatolik 10% dan kam bo’lganligi cababli shart bajarildi.
Barcha beriladigan topshiriqlarda krivoship polzunii mexanizm
bo’lganligi sababli, va ulaming ishlash usuli bir hil bo’lganligi uchun misol
tariqasaida berilgan masalaiardan birini echamiz.
Berilgan: