Mashina traktor agregatlarini diagnostikalash va texnik servisi

2.3. Nasos agregatlarini vibratsiyaga olib 
keluvchi sabablar. 
 

---

29
Foydalanish sharoitlarini kuzatish va diagnostika qilish jarayonini o‗rganish 
natijasida keyingi yillarda nasos stansiyalaridan unumli foydalanishga salbiy ta‘sir 
etuvchi quyidagi omillar aniqlanadi: 
- sug‗orish mavsumida nasos stansiyalarining katta quvvat bilan ishlashi va 
me‘yordagi zahirani to‗liq foydalanishga qo‗yilishi, bu holat ayniqsa bosh nasos 
stansiyalarida sodir bo‗ladi, natijada ta‘mirlashlar orasidagi muddatning qisqarib 
ketadi; 
- suv sathining katta miqdorda o‗zgarishi, suv tarkibidagi loyqaning yuqori 
darajada bo‗lishi, oqiziqlarning ko‗p bo‗lishi, suv manbasi o‗zanining o‗zgarib turishi 
natijasida bosh nasos stansiyalarida suv olishni qiyinlashtiradi; 
- nasos stansiyalaridagi elektr ta‘minotining ishonchsiz ishlashi yoki 
quvvatning chegaralanganligi yoki kam bo‗lishi, elektr quvvatini reja bo‗yicha va 
rejadan tashqari o‗chirilishi kabi holatlar, ishlab turgan nasos agregatlarini majburiy 
to‗xtatish sonini ortishiga olib keladi. 
Nasos stansiyasi suv olish inshootlarini suv bilan birga oqib kelayotgan oqiziqlardan 
himoyalash muammolari. Oqiziqlar panjaralar oldida to‗planib qoladi va suv 
sathining panjaralar oldida to‗planib qolishiga, bu esa o‗z navbatida avankamerada 
suv sathining pasayib ketishiga olib keladi; 
suv tarkibidagi loyqaning miqdori yuqori 5 kg/m
3
bo‗lganligi sababli, uning 
tarkibidagiabraziv zarrachalar nasosning ishchi g‗ildiragi, g‗ilofi va boshqa qismlarini 
tez eyilishiga olib keladi. Abraziv eyilishlar, nasos stansiyalarida foydalanilayotgan 
nasoslarning ishchi g‗ildiraklarida 40% ga etganligi kuzatiladi. Manbada suv sathi 
me‘yoridan kam bo‗lgan vaqtda suv uzatilganda, nasos qismlari, abraziv eyilish bilan 
birga kavitatsion eyilishga ham uchraydi. Ishchi parraklarning suv kirish va chiqish 
joylarida, qanotlar bilan disklar orasida sodir bo‗lgan bu turdagi notekis eyilishlar 
natijasida shakli o‗zgarib, statik va dinamik muvozanatning yo‗qolishi vibratsiyaning 
hosil bo‗lishiga olib keladi. 

---

30
1-nasos ishchi g‗ildiragi; 2-ishchi g‗ildirakning kavitatsion va abraziv eyilishi.