5-shakl. O’rnatish qurilmali motor-reduktor chizmasi
6-shakl.«Flanesli tayanchda» bajarilgan motor-reduktor chizmasi
Planetar motor-reduktorlar ikki xil ko’rinishda tayyorlanadi: flanesli tayanchlarda (22-shakl)
va kurakchali (23-shakl). Umumiy tarzda ishlatiladigan planetar reduktor va motor-reduktorlarning
ko’rsatkichlari takliflarda keltirilgan.
TO’LQINSIMON UZATMALAR
Bu uzatmalar tishli uzatmalarning bir turi bo’lib, ularning ishlash prinsipi ilashishda bo’lgan
g’ildiraklardan birining to’lqinsimon deformasiyalanishiga asoslangan.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
40
b - ichki tishli bikr g’ildirak;
a - sirtqi tishli
elastik g’ildirak.
N – vodilo uchida roliklar bor. Ichki
g’ildirakning bo’lish diametri d
b
sirtqi
g’ildirakning bo’lish diametri d
b
dan
δ
kadr ki-chik qilib tayyorlangan,
ya’ni
δ
=
−
a
b
d
d
G’ildiraklarning bo’lish
aylanasi bo’yicha o’lchangan
qadami R bir xil qilib tayyorlansa,
tishlar soni har xil bo’ladi, chunki
p
z
p
z
a
b
f
.
Har bir qadamga to’g’ri keladigan burchak g’ildiraklar uchun har xil
bo’ladi:
a
a
z
/
360
0
=
γ
va
b
b
z
/
360
0
=
γ
Uchlariga roliklar o’rnatilgan vodiloning sirtqi diametri elastik g’ildirakning ichki
diametridan
δ
qadar katta qilib tayyorlanadi. Shuning uchun vodilo elastik g’ildirak ichiga
joylashtrilganda u ellips shaklini oladi.
N vodilo aylanganda uning roliklari elastik g’ildirakning shaklini shunday o’zgartirib
beradiki, uning deformasiyasi aylana bo’ylab harakatlanayotgan to’lqinni eslatadi.
G’ildirakning har xil nuqtasida tishlar har xil fazada ilashadi. Agar tishlarning balandligini
δ
deb belgilasak, u holda 1-nuqtada tishlar butun balandligi bo’yicha, 2-nuqtada yarim balandligi
bo’yicha ilashishda bo’ladi. 3-nuqtada esa ular ilashishdan butunlay chiqib, 4-nuqtada yana yarim
balandligi bo’yicha, lekin tish yonining boshqa tomoni bilan ilashishga ki-rishadi. Demak, vodilo
aylananing choragini o’tganda tishlar o’z o’rnini yarim tishga, yarmini o’tganda esa bir tishga,
bir aylanganda esa ikki tishga o’zgartiradi. Shuning uchun sirtqi g’ildirak tishlarining soni elastik g’il-
dirak tishlarining sonidagidan 2 ta ortiq qilib tayyorlanadi. Demak, vodilo to’la bir aylanganda
ichki g’ildirak ikki tishga, ya’ni ikki qadamga siljiydi. Odatda, uzatmadagi tulqinlar soni vodilo
uchiga o’rnatilgan roliklar so niga, bu esa, o’z navbat ida, g’ildirak tishlari sonining
ayirmasiga teng qilib olinadi.
i
z
z
a
b
=
−
bu yerda: i - to’lqinlar soni.
Umumiy holda
i
K
z
z
z
a
b
⋅
=
−
bu yerda;
z
K - butun son.
a qo’zg’almas bo’lib, harakat N dan bga uzatilayotgan bo’lsa, uzatish soni quyidagicha
(
)
(
)
δ
/
/
/
/
b
a
b
b
a
b
b
a
н
a
нb
d
d
d
d
z
z
z
n
n
u
=
−
=
−
=
=
bqo’zg’almas bo’lganda esa
(
)
δ
/
/
/
/
a
a
b
a
z
a
a
н
b
на
d
d
d
d
i
K
z
n
n
u
−
=
−
−
=
⋅
−
=
−
=
bo’ladi.
Demak, dma’lum bo’lsa, uzatish soni asosan
δ
ga bog’lik bo’lar ekan. Umumiy holda,
uzatma g’ildiraklarining tishlari soni istalgancha bo’lishi mumkin. Agar
∞
→
z
K
bo’lsa,
0
→
δ
bo’ladi va uzatma friksion uzatmaga aylanadi.
δ
ning qiymatining kichrayishi hisobiga uzatish sonini juda katta qiymatlarga yetkazish
mumkin (1000).
Uzatmada bir vaqtning o’zida bir necha tish ilashishda bo’lib, ular bir-biriga chiziq
bo’yicha emas, balki tish sirtining yuzasi bo’yicha tegib turadi. Bu hol kichik o’lchamli uzatma
vositasida katta nagruzkalarni uzatishga imkon beradi.
Kamchiliklari - detal tayyorlash va material tanlash kiyish, FIK kichik (0,75-0,85).
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
41
NAZORAT SAVOLLARI
1.Planetar uzatmalar deb nimaga aytiladi?
2.Qanday uzatmalar to’lqinsimon uzatmalar deyiladi?
3.Planetar uzatmalar qanday hisoblaniladi?
4.Planetar va to’lqinsimon uzatmalar mustahkamlmkka qanday hisoblanadi?
Do'stlaringiz bilan baham: |