Mashg‘ulot №1 Mavzu: Psixiatriya yordamini tashkil qilish tamoyillari. Psixiatriyada adaptatsiya, dezadaptatsiya, reabilitatsiya masalalari. Ruhiy bemorlarni tekshirish va davolash usullari Mashg‘ulotning maqsadi
Download 131,9 Kb.
|
Mashgulot № 1 psix
|
Neyroleptiklar
Neyrolepsiya korrektorlari
Antidepressantlar
Antikonvulsantlar
Nootroplar i litiy preparatlari
Trankvilizatorlar i uyqu dorilari
2. ELYeKTRO-TALVASALI TYeRAPIYa (EST) EST uchun ko‘rsatmalar quyidagilar: katatonin va katatono-paronoid holatlar, depressiya va depressiv-paranoid sindromlar, mustahkam gallyutsinator-alaxsirash va obsessiv-kompulsiv buzilishlar, ko‘proq shizofreniya va affektiv buzilishlar ko‘rinishida. Qarshi ko‘rsatmalar quyidagilar: og‘ir somatik kasalliklar, yurak ritmining buzilishi, bosh miyaning og‘ir travmasi, verifitsirlangan nevrologik va EEG ga, bolalar va o‘smir yoshdagilarga. Ammo havfli neyroleptik sindromda, parkinsonizmda va neyroleptiklarga rezistentlikning pasayishida terapiyaning pozitiv samarasiga ko‘rsatmalar mavjud. Uslubni qo‘llash terapevt, nevropatolog konsultatsiyasini, EKG zarur bo‘lganda EEG buyurishni taxmin qiladi. EST samarasi oldinlari shu bilan tushuntirilgan ediki, bunda shizofreniya va epilepsiya ontogonist kasallik hisoblanadi, shuning uchun tomir-tortishuvchi xuruj produktiv shizofreniya simptomatikasini siqib chiqaradi. Keyinchalik bir qancha gipotezalar yuzaga keladi: a) EST da har qanday komadan yoki xushni yo‘qotishdan keyingiga o‘xshab, “ikkinchi tug‘ilish” modeli yuzaga keladi; b) EST da psixozdan oldingi psixikani erta bosqich rivojlanishidagi regressiya yuzaga keladi; v) xuruj endotoksiklarning ajralishiga yordam beradi; g) elektrik ryazryadda elektrodlar orasida joylashgan qisqa muddatga tizimni o‘chirilishi yuzaga keladi, miya strukturasining yangi kuchlarni birlashtirish ma’lumotlari tuzalishga ta’sir etadi. O’rtacha hisobda 6-8 seans o‘tkaziladi, ba’zida 1-2 kunli interval bilan 10-15 tagacha. Narkoz va liorelaksantlar fonida EST o‘tkazishda, generalizlangan toniko-klonik tutqanoqqa yetgan yoki uning ekvivalenti bo‘lgan terapevtik seansdir. O’tkazish texnikasi apparat tipiga bog‘liq bo‘ladi, u aniq formalardagi impulslarni yoki voltaj xarakteristikali razryad beradi. O’rtacha tomir tortishish voltaji ekspozitsiyada 0,1 s 90-100 volt, impulsli apparatlar uchun 80-120 impulsgacha yetadi. Tokka sezgirligi jinsi va etnik mansubligi, shu jumladan bosh suyagi morfologiyasi va hattoki atrof muxit havosi ham bog‘liq o‘zgaradi. Premedikatsiya odatda 0,5% sulfat atropini bilan 1,0 gm teri ostiga seansdan 20 minut avval o‘tkaziladi. EST quyidagi variantlarda qo‘llaniladi: - Klassik. Elektrodlar bilaterial yarim masofada ko‘zning tashqi burchagi va tashqi eshitish yo‘lining ikala tarafida joylashtiriladi. Katatoniya va kataton-paranoidli holatlarda qo‘llaniladi. - Monolaterial. Elektrodlar quyidagi variantlarda qo‘yiladi: a) peshana; b) chakkadagi; v) ensa. Kombinatsiyaga bog‘liq holda depressiyalarda (EST dominant bo‘lmagan yarim sharlarga), gallyutsinator-paranoidli holatlarda (ETQT dominant yarim sharlarda). EST narkoz va miorelaksantlar fonida, ko‘proq travmatik uslub. Narkotizatsiyaning hamma turlarida qo‘llaniladi. Insulinning uncha katta bo‘lmagan dozalarida EST uslubi ham bayon etilgan. EST dagi asoratlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi, bunda seans noto‘g‘ri o‘tkazilganda, anmestik va boshqa psixoorganik buzilishlarda, nafas qisilganda.
Insulinterapiyaga ko‘rsatmalar quyidagilar: paranoidli shizofreniyada negativ va produktiv simptomatika manifestatsiyasi, shizofreniyaning oddiy formasi, afyunli narkomaniya. Qarshi ko‘rsatmalarga quyidagilar kiradi: endokrin va somatik buzilishlar, anamnezida bosh miya travmasi bilan bog‘liq bo‘lgan yuqori darajadagi titrab-qaqshashga tayyorligi. Terapiya samarasini quyidagilar bilan bog‘laganlar: a) gipoglikemik koma ta’siri ostida miya metabolizmi transformatsiyasi; b) insulinterapiyada, huddi istalgan koma yoki ongning buzilishidan keyingi holatdagidek “ikkinchi bor tug‘ilish” modeli yuzaga keladi. Agarda somatik sabablarga ko‘ra komaga yetishishning ilojisi bo‘lmasa, davolash kursiga 10-20 gacha insulinli kom yoki soporlarning taalluqli soni ko‘llaniladi. Terapiya bir qancha modifikatsiyalarda ko‘llaniladi: - Klassik. Insulin har kuni 4-8 YeD dan teri ostiga yuborishda 4-6 YeD ga komga yetib borgunga oshiriladi. Glipoglikemiyada bo‘lish davomiyligi 30 minutdan 1 soatgacha. Garang qilishni kupirlash qandli sirop bilan amalga oshiriladi, sopor va koma uchun – tomir ichiga 40% glyukoza yuboriladi. O’rtacha komatoz dozada 60-80 YeD ga yetkaziladi. - Insulinning kichik dozalari (4-8 YeD) nevrotik buzilishlarda abstenensiya va asabiy anoreksiyada buyuriladi. - Forsirlangan uslub. Insulin shunday dozalarda yuboriladiki, bunda har kuni 10-20 YeD ga oshirilib, kupirlash klassik uslubdagidek amalga oshiriladi. O’rtacha komatoz doza 140-160 YeD gacha. - Insulin terapiyani ETQT bilan hamoxangligi. 10-20 YeD fonida yuborilgandan keyin 1 soat o‘tib, ETQT o‘tkaziladi. Bu esa tok yoki impulslar sonini sezilarli kamaytirish imkonini beradi. - Insulinni tomir ichiga tomchilatib yuborish. Ba’zi hollarda komaga darov erishish mumkin, ammo bunda doza juda yuqori bo‘ladi, ayniqsa keyingi komalarda (insulin 160 dan 220 YeD gacha), bundan tashqari komaning xususiyatlaridan biri remittirlovchi xarakter. Insulinterapiyaning asoratlari patsiyentni muolajaga yetarli darajada tayyorlanmaganligidek, komani orqaga surilishi yoki uzayishi.
Antidepressantlar qarshi ko‘rsatilgan patsiyentlarda depressiya terapiyasi uchun uyqu deravatsiya davolash uslubi tavsiya etiladi. Qarshi ko‘rsatmalar mavjud emas. 1-2 sutka davomida uyqudan maxrum bo‘lishdan iborat. Bu davrda patsiyent band va vaqtini chog‘ qilinadi. Ertalabki sayr tavsiya etiladi. Uslub guruh qilib va maxsus klinikada o‘tkazishda samarali. Keyingi bosqichda barbituratlar, trankvilizatorlar yoki elektro uyqu apparati yoki elektrogipnoz fonida uzoq davom etadigan uyqu terapiyasiga o‘tish mumkin. Depressiya terapiyasida azot oksidi bilan davolash qo‘llaniladi. Bitta kursda 6-8 seans o‘tkaziladi. Narkotizatsiya darajasi narkozning ikkinchi darajasigacha to‘g‘ri kelishi kerak, seans davomiyligi 15-20 minut. MYeXANOTYeRAPIYa VA BANDLIK TYeRAPIYaSI Mexanoterapiya tarixiy qiziqishga ega bo‘lsada, negativ simptomatikali shizofreniya va depressiyalarda, shu jumladan bolalar autizmili bemorlarda pozitiv ta’siri bayon etilgan. Buni peshana-tserebral aloqalar aktivatsiyasi bilan bog‘laydilar. 10-15 minut davomidagi manipulyatsiya ma’lumotlaridan keyin motorli trankvilizatsiya kuzatiladi. Muolajalar 10-14 kun davomida har kuni takrorlanadi. Bandlik terapiyasi patsiyentlarni mehnat jarayonlariga jalb etishni tahmin qiladi, bunda vazifalar stereotipli, ijodiy yoki dinamik jalb etish bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Mehnat terapiyasi variantlaridan biri – artterapiya yoki san’at bilan davolashdir. Artterapiyaning asosiy prinsiplaridan biri – psixik bemor o‘zini rassom yoki haykaltaroshdek ko‘rib, o‘zi uchun dolzarb bo‘lgan kechinmalarni tasvirlash yo‘li bilan shifokor bilan birgalikda o‘z kasalligini kritik tan olishga o‘z ulushini qo‘shadi. Sobiq Ittifoqda mehnat terapiyasini davolash-mehnat ustaxonalari, reabilitatsiya markazlari bajarar edi. Shunga o‘xshash strukturalar O’zbekiston Respublikasida hamma psixiatrik statsionarlarda faoliyat olib boradi. O’tgan yuz yillikning 60-yillarida “Richnond Fellowship International” assotsiatsiyasi dunyoning turli mamlakatlarida “Half way house” (uyga yarim yo‘l) tashkilotlarini tashkil qildi. 5-10 patsiyentlarga mo‘ljallangan bu uylarda ular maxsus o‘rgatilgan personal raxbarligi ostida reabilitatsiya va bandlik terapiyasini o‘tadilar. 6. PSIXOXIRURGIYa Psixik buzilishlarni davolashda psixoxirurgiya jiddiy chegaralanishlarga ega bo‘lib, epilepsiya terapiyasi uchun qo‘llaniladi. Qo‘llanma uchun ko‘rsatmalar quyidagilar: a) ko‘zguli va qo‘shimcha o‘choq mavjud bo‘lmaganda o‘choqning aniq lokalizatsiyasi; b) shaxsiyatda o‘zgarishning yo‘qligi; v) titrab-qaqshashga qarshi preparatlar bilan 3 yilgacha muddat davomida samarsiz terapiya. Psixoxirurgiya shu tariqa Gentington xoreyani davolashda qo‘llaniladi, masalan talamik struktura yoki rangsiz sharpa kriogen ta’sir formasida. Alsgeymer kasalligi terapiyasida likvoroshuntirlash qo‘llaniladi (kriniolimfatik, kraniofassial va kranioperitoneal), bu operatsiyalar bosh miyani cheklangan jarayonlarida samaralidir. Parkinson kasalligida embrional to‘qima qora substansiyasiga implantatsiya samarasi uchun tavsiyalar mavjud. Intensiv bilaterial ETQT o‘z samarasiga ko‘ra surunkali asabiylashishda psixoxirurgiya ta’siri bilan uning klassik variantida juda o‘xshashdir (prefrontal leykotomiya). 7.GORMONOTYeRAPIYa Alsgeymer kasalligini davolashda somatropin, depressiya terapiyasida esa – tireoidli gormonlar qo‘laniladi. Antidepressantlarga qarshi ko‘rsatmasi mavjud bo‘lgan patsiyentlarga odatda triyodtironin yoki tiroksin qo‘llaydilar. O’rtacha dozalar 25-50 mg to‘g‘ri keladi. Epilepsiyani davolash uchun AKTG sutkasiga 1-20 YeD dozada qo‘laniladi, anoreksiya terapiyasida esa – anabolik gormonlar (nerabol, retabolil) qo‘llaniladi. Qisqa muddatli xotirani stimullash va afyun abstinensiyasini oksitotsin bilan sutkasiga 2,0 gacha dozada petariyasining bayoni ham mavjud. Depressiya terapiyasida epifizar gormon melatonin qo‘llaniladi. Gipofizar yetishmovchilik natijasida demensiyalarda – gipofiz va somatotrop gormonlar kompleksi. 8. PIROTYeRAPIYa VA KRANIOGIPOTYeRMIYa Haroratning oshishi va pasayishi organizm reaktivligini oshishi uchun nospetsifik samara ko‘rsatadi, shu jumladan abstinensiyalarda va ba’zi nevrozlarda ko‘llaniladi. Piroterapiya uchun o‘rik yog‘ida oltingugurt eritmasi, pirogenal qo‘laniladi. Kraniogipotermiya bosh miya travmalaridan keyin, abstensiyani kupirlash uchun qo‘llaniladi. Miya haroratining 0,1 gradusga pasayishi sovutuvchi qalpoq yordamida amalga oshiriladi. Tana harorati pasayganda trankvilizatorlar fonida 2 gradusga. 9. DIYETOTYeRAPIYa VA GIPYeRVITAMINLI TYeRAPIYa Psixik buzilishlar diyetik terapiyasining an’analari Gippokrat vaqtiga to‘g‘ri keladi. Epilepsiya terapiyasida suvsiz diyeta (sutkasiga 250 ml gacha erkin suyuqlik cheklangan), tuzsiz diyeta, vitamin Ye li pivo achitqisini qo‘llash bilan diyeta, yetogenli diyeta. Oxirgi diyeta hamma hayvon va shu jumladan, o‘simlik oqsillarini yog‘li molga yoki mol yog‘iga (ketogen) o‘rnini almashtirishni ko‘zlaydi. Ketogen dozasi yoshga bog‘liq bo‘ladi. Stimullovchi ta’sir, o‘tkir va sut qatiqli taomlar astenik va ipoxondrik holatlarda tavsiya etishni taqozo etadi, aksincha, u vahima holatlarida qarshi ko‘rsatilgan. Abstinensiyalarda diyeta va ichilgan suyuqlik soniga e’tibor berilgan. Demensiyani davolashda, ayniqsa atrofik dimensiyani, va bolalarda intellekt stimulyatsiyasida gipervitaminli terapiya qo‘llanilgan. Bunda (V6, V12, V1, S) vitaminlar dozasi yuborilgan, ularning o‘rtacha dozasi ba’zida bir yarim martaga oshirilgan. Shizofreniyani cho‘zilgan depressiya va nevrozlarda davolashda 3 haftagacha muddatli davolovchi ochlik qo‘llanilgan. Ochlik davrida patsiyentlar ishqorli mineral suvlar olishgan, ochlikdan chiqishda esa - sharbat va vitaminlangan eritmalar. Ochlik davrida patsiyent ozuqaviy asabiylashish kompensatsiya va stabilizatsiya bosqichlarini bosib o‘tadi. Uslub e’tiborni talab etadi, chunki ochlik boshlangandan keyin 2 hafta o‘tib, ozuqaviy instinktning pasayishi ehtimoli bor.
Fototerapiya depressiyalarni davolashda qo‘llaniladi, ayniqsa u shimoliy kengliklarda (shimoliy depressiya) samarali. Davolash uchun yorug‘lik kuchi 10000 lyuks bo‘lgan kuchli kunduzgi chiroqdan foydalaniladi. Patsiyent moslamani oldida 30 minut bo‘ladi, agar moslamaning yorug‘lik kuchi kamroq bo‘lsa, u holda moslama yonida bir necha soat bo‘ladilar. Zamonaviy fizioterapiyada bir qancha uslub seriyalari ishlab chiqilgan bo‘lib, MAT ga ular trankvilizirlovchi va stimullovchi ta’sirga ega. Odatda ular kompleks ravishda sanator-kurortli davolashda ancha samarali. Psixik kasallanganlar sanator-kurort terapiyasi noto‘g‘ri bo‘lib qolishidan ehtiyot bo‘lishlari kerak. Bu faqat psixozning o‘tkir davriga taalluqli, ya’ni patsiyentlarning 5%, qolganlarga sanator-kurort terapiya tavsiya etiladi, u psixiatr nazorati ostida amalga oshirilishi kerak. Vaximali va vahimali-fobik buzilishlarda mineralizlangan termal suvlar, davolovchi loyli aplikatsiyalar depressiyalarda vegetativ chatishuvlarga pozitiv ta’sir etishi ma’lum. Patsiyentlarga shuningdek ular borishi mumkin bo‘lgan kurortlar to‘g‘risida tavsiyalar berilishi kerak. Ma’lumki, depressiyadan aziyat chekuvchi patsiyentlar janub tomonlarga borishi, ularga ma’lum darajada yaxshi ta’sir etadi, lekin manikal holatni kuchaytiradi. Shimolga ko‘chib borish, epilepsiya xurujlari sonining kamayishiga ta’sir eatdi. Stress holatlarda baland tog‘ tizmalariga va yuqori bosimli kislorodli giperbarik oksigenatsiya joylarga borish, negativ shizofrenik simptomatikaga ijobiy ta’sir etadi. Har kuni 1 soatgacha suvda bo‘lish Retta kasalligida tavsiya etiladi, uyqudan oldin vanna qabul qilish esa hamma nevrotik buzilishlarda yaxshi samara beradi. 11. DYeTOKSIKASIYa Detoksikatsiya uslublari orasida turli suyuqliklardan (gemodez, reopoliglyukin, poliglyukin, aminokislorta aralashmalari, 5%li vitaminizirlangan glyukoza) iborat tomir ichiga yuboriluvchi infuziyalar gemosorbsiya, plazmoforez ko‘llaniladi. Ular abstinensiya bosqichida, ayniqsa narkomaniya va alkogolizmni davolashda hamda depressiya va shizofreniya kompleks terapiyasida psixotrop vositalarga rezistentligida samarali. 12. PSIXOTYeRAPIYa Psixoterapiyaning usullari:
Gipnoterapiya Gipnoz orqali ishontirishga asoslangan psixoterapiya uslubidir. Klassik gipnoz direktiv psixoterapiyaga taalluqli bo‘lib, eriksonian esa - direktiv bo‘lmaganga. Gipnozni ko‘llash tibbiyot maqsadlaridagina ruhsat etilgan va tibbiy ma’lumotga ega bo‘lgan mutaxassislar tomonidan o‘tkazilishi mumkin. Psixoanaliz Nevrotik buzilishlarni davolash uslubi, ma’nosiz so‘zlarni, qiliqlarni va hayoliy fikrlar (tush, fantaziyalar) ongsiz ravishda aytilishi va interpretatsiyasiga asoslangan, shu jumladan psixik va somatik buzilishlar simptomlariga asoslangan. Z.Freud klassik psixoanalitk uslubni tuzgandan keyin, XX asr boshlarida ko‘pgina analitik maktablar doirasida uslubning o‘ndan ortiq modifikatsiyalari paydo bo‘ldi. Ratsional psixoterapiya Buni to‘g‘rirog‘i aql-idrokka oid deb atash ma’qulroqdir. Chunki uslub mantiqqa asosan qurilgan. Ratsional psixoterapiya asosida patsiyent tomonidan kasallik holatlarini yetarli bo‘lmagan informatsiya yoki noto‘g‘ri baholangan sabab va klinik ko‘rinishlarini noto‘g‘ri tushunishga asoslangan psixik buzilishlar to‘g‘risidagi tushuncha yotadi. Terapevtik ta’sir asosi – tushuntirish va mantiqiy dalillardir. Autogen mashq Psixoterapiya uslubi, o‘zini ishontrish, yoga tizimi, gipnoz, mushak tonusini faol boshqarish uslubi va ratsional psixoterapiyaning sintezi hisoblangan o‘zining tuyg‘ularini va psixofizik holatlarini patsiyent mustaqil boshqarishni o‘rgatishga qaratilgan Testlar 1. Katamnez nima? A) mushaklar qotib qolishi B) maylning buzilishi V) xotirani yo‘qolishi G) kasallikning qaytalanishi to‘g‘risidagi ma’lumotlar D) to‘g‘ri javob yo‘q 2. Haqiqatda mavjud kasalni belgilarni bo‘rttirib ko‘rsatish.nima deb ataladi? A) aggravatsiya B) anozognoziya V) abstinensiya G) amneziya D) to‘g‘ri javob yo‘q 3. Bemorni ruhiy xastaliklar shifoxonasiga gospitalizatsiya qilishga mutlaqo qarshi kursatmalar: A) bemorning gospitalizatsiya qilishga qarshiligi B) tibbiy yo‘llanma yo‘qligi V) og‘ir somatik ahvol G) chetdan qaraganda tartibli ko‘rinadigan xulq-atvor D) to‘g‘ri javob yo‘q 4. “Yopiq eshiklar rejimi” quyidagi kasallar uchun mo‘ljallangan: A) nevrozli B) psixopatiyali V) oligofreniyali G) remissiya holatidagi D) to‘g‘ri javob yo‘q 5. “Ob’ektiv anamnez” nima? A) bemorning so‘zlaridan olingan ma’lumotlar B) bemorning yaqinlari so‘zlaridan olingan ma’lumotlar V) somatopsixik holat G) paraklinik tekshirish natijasida olingan ma’lumotlar D) to‘g‘ri javob yo‘q 6. Psixonevrologik yordam tuzilmasiga kirmaydigan muassasani ko‘rsating: A) ruxiy shifoxona B) psixonevrologik dispanser V) psixosomatik statsionar G) psixoanomal bemorlar internati D) to‘g‘ri javob yo‘q 7. Qanday holatlarda majburiy gospitalizatsiya qilinadi? A) gospitalizatsiyadan bosh tortilganda B) quvvatlovchi terapiyani qabul qilmaganda V) qarindoshlari blan nizolashganda G) uziga nisbatan tanqid bulmaganda D) to‘g‘ri javob yo‘q
sedativ terapiya degidratatsion terapiya shaytonlashga karshi terapiya xamma javob tugri tugri javob yuk Neyroleptik sindromdagi taktika gipoterapiya talvasaga karshi dori kilish xolinolitik neyroleptik tugri javob yuk 10.Kullab turuvchi terapiya nima umumiy, kuvvatlovchi terapiya retsidivga karshi terapiya psixoterapiya mexnatli terapiya tugri javob yuk Utkir ekzogenli psixozda davo prinsiplari somatotropli terapiya asosida davom ettiriladigan psixotropli terapiya somatotropli terapiya asosida simptomatik psixotrop dorilarni kabul kilish fakat psixotropli terapi fakat somatotropli terapi tugri javob yuk Kichik trankvilizatorni kabul kilishga kursatma utkir psixoz psixoorganik simptomlarda nevrotik buzilishlarda toksikomaniyalarda tugri javob yuk Epileptik bemorlarda davo prinsiplari davomiyligi, uzluksiz davo kiska kursli davo medikamentozli terapiya fakat xuruj vaktida jonlantirish sharoitida davo tugri javob yuk Elektr-talvasa davosini utkazishga kursatma endogenli depressiya epileptik xolat nevrotik buzilishlar demensiya tugri javob yuk Neyroleptiklarni kabul kilishga kursatmalar utkir psixoz psixoorganik simptom nevrotik buzilishlar toksikomaniyalarda tugri javob yuk Bolalarda rezidual organik yetishmovchiligidagi taktika psixiatr davosi nevropatolog davosi pediatr davosi xamma javob tugri tugri javob yuk Utkir ekzogenli psixozda shifokor taktikasi ambulatorli yordam ruxiy kasalxonaga yotkazish muxim statsionarga yotkazish dispanser kuzatuvi tugri javob yuk Bir nechta to‘g‘ri javoblarni toping 17.Psixonevrologik yordam tuzilmasiga kiradigan muassasani ko‘rsating: A) ruxiy shifoxona B) psixonevrologik dispanser V) psixosomatik statsionar G) psixoanomal bemorlar internati D) to‘g‘ri javob yo‘q 18 . Qanday holatlarda majburiy gospitalizatsiya hisoblanmaydi? A) gospitalizatsiyadan bosh tortilganda B) quvvatlovchi terapiyani qabul qilmaganda V) qarindoshlari blan nizolashganda G) uziga nisbatan tanqid bulmaganda D) to‘g‘ri javob yo‘q 18.Diqqatni tekshirishda qanday patopsixologik usul qo‘llaniladi? A)korrektur sinamasi B)Shult jadvali V)Krepelin bo‘yicha hisob G)so‘zlarni yodlash D)piktogramma
A.Diqqatni tekshirish B.Xotirani tekshirish
1. Shult jadvali 2. Krepelin bo‘yicha hisob 3.o‘nta so‘z testi 4. piktogramma usuli
A.Fikrlashni tekshirish B.Intellektni tekshirish
1.Tasnifga test 2.Raven testi 3.umumlashgan test 4.Veksler testi
A.Uzoq xotirada qolish buzilmagan B.Uzoq xotirada qolish pasaygan
1.agar tekshiriluvchigi 10ta so‘z o‘qib,4-5 imkoniyatdan keyin 7tadan kam bo‘lmagan so‘zni ayta olsa 2.agar tekshiriluvchi 20-30 minutdan keyin 7tadan kam bo‘lmagan so‘zni ayta olsa 3.agar tekshiriluvchiga 10ta so‘z o‘qilganidan keyin 7tadan kam so‘z ayta olsa 4. .agar tekshiriluvchi 20-30 minutdan keyin 7tadan kam so‘zni ayta olsa
1.Nevrologik status holati 2.somatik status holati 3.anamnez yig‘ish 4.laborator tahlillar natijasi
2.EEG bosh kiyimi kiyiladi.Elektrodlarni paxta yordamida fiziologik suyuqlikka botirib olinadi. 3.Elektrodlarni boshdagi mos sohalarga qo‘yib chiqiladi(12ta elektrod).Elektroensefalogrofni yoqiladi. 4.Apparatni o‘chirish,bosh kiyimni yechish,bemorga 3 minut nafas olish so‘raladi. Topshirik №1 Ruxiy kasallarda davo prinsiplari? Javob: psixotrop moddalarni konun buyicha ruyxatga olish, buyurishni klinik tushuntirib berish. Kasallikni rivojlanish etaplari va uni prognostik tendensiyasi. Kompleksli davo: dorilar va ijtimoiy mexnat reabilitatsiyasi, xar doim psixoterapevtik ta’sir. Aloxidalashtirilgan davo.
Psixozda shok terapiya usuli Topshirik. Psixozda shok terapi usullarini sanab bering. Javob: 1. Insulino-komatoz; 2. Elektrli-talvasa; 3. Pirogenli terapiya Topshirik №3 Psixotrop dorilarga kiskacha ma’lumot Topshirik: neyroleptiklarni antipsixotik va sedativli ta’siri. Javob: psixotik kurinishni kamaytirish xususiyati va psixomotor kuzgalishni kamaytiradi. Topshirik: trankvilizatorlar Javob: vaxima, kuzgaluvchalikni yukotadi. Kabul kilish va fikrlashga ta’sir kilmaydi. Topshirik: antidepressantlar Javob: patologik kayfiyat tushishini yaxshilaydi – depressiyani tiklaydi Topshirik: psixostimulyatorlar Javob: intellektual faoliyatni stimulyatsiyasi, aktivlikni kuchaytiradi, astenik vasvasani tiklaydi. Topshirik: nootroplar Javob: nerv xujayralar metabolizmini stimulyatsiyasini ta’minlaydi. Bosh miya xujayralarini energetik jarayoniga yaxshi ta’sir kursatadi. Aktivlashtirilgan ta’sir kursatiladi. Topshirik №4 Psixotrop moddalarni kabul kilganda nevrologik asoratlar Topshirik: parkinsonizm Javob: yuzni nikob kurinishida, umumiy akinetik buzilishlar, tana muskullari oxirini tonusini oshishi, xarakatni kiyinlashishi, bugilgan ovoz, ba’zan shivirlagan, yurgan vaktda kuli yarim bukilgan. Kukrak oldida joylashgan. Topshirik: diskineziya Javob: xarakat funksiyalarini buzilishi kupincha chaynash va yutish muskullarini tortilishi, til muskuli, xartum – talvasa, labni xarakati. Belgilanmagan maksadda ogiz ochilishi va tilni ogizga sigmasligi. Ba’zan nafas kiyinlashishi va fonatsiya boglanadi. Topshirik: akatiziya Javob: utira olmaydigan xolatni almashib turishi va xarakatlanish (tasikineziya). Xar doim ichki kuzgalish sezishi. Topshirik: turgun ekstrapiramidal buzilishi bilan kechki diskineziya Javob: chegaralangan giperkinez (kupincha orada kuzatiladi). Yuzda gipomimiya, yakkol bulmagan umumiy akineziya plastik tonusni ortishi bilan. Topshirik №5 Medikamentoz bulmagan davo usuli kurinishi Topshirik: psixoterapiya Javob: bemorlarga ruxiy ta’sir davo maksadida Topshirik: ratsional psixoterapiya Javob: bemorlarga logik ishontirish ta’siri, uzida xis kilishni urgatish, emotsional ta’sir, shaxsni korreksiyalash va urganish, didaktik va ritorik kabul kilishlari Topshirik: autogen shugullanish Javob: uzi xis kilishi, utkaziladigan bemor uzi bushashgan xolatda Topshirik: jamoali psixoterapiya Javob: utkazadigan vrach belgilangan bemorlar guruxi, umumiy psixoterapevt suxbati urnatilgan vakt yoki seans suggetivli terapiya, anik kasallik yoki kasallik simptomlarida xar doim saklash urgatuvchi shifokor Topshirik: oilaviy psixoterapiya Javob: psixopedagogik ish karindoshlari bilan bemorlarni reabilitatsiyasi uchun. Topshirik: gipnoterapiya Javob: yuklatilgan bemor uykuga ketish xolatida, bosh miya pustlogini tuxtatish bilan va shifokor bilan mulokotni kisman saklanganligi. Topshirik №6 Nevrozni davosi Topshirik: nevroz davosini prinsiplari: Javob: emotsional buzilishni tiklash, nevrotik zararlanish darajasi (emotsional labil, kurkuv, vaxima, va boshkalar) Astenik buzilishni davosi: jismoniy va akliy kashshoklanish, vegetativli buzilishni regulyatsiyasi Shilkimlik davosi va fobiya bulsa davolash Shaxslarning aloxida koreksiyalash Boshka faktorlarni yemonligini tiklash, va somatik uzgarishni tiklash Topshirik №7 Epilepsiyani davosi Topshirik: epilepsiya davosini prinsiplari Javob: uzok vakt, uzluksiz, sistematik, kompleks medikamentozli ijtimoiy reabilitatsion ta’sir, almashtirish Topshirik№8 Ijtimoiy reabilitatsiya Topshirik: reabilitatsiya Javob: shaxar sistemasida, iktisodchi, tibbiyot, pedagogik, psixologik, va boshka chora-tadbirlarga bemorni yunaltiriladi. Optimal kobiliyati xayotga va mexnat va u yoki bu defektdan ogoxlantiriladi. Topshirik: mexnat bilan davolash Javob: utkazilgan mexnat terapiyasi aloxidalashtirish bilan, mexnat jarayonini differensiyalash, shaxslarga tugri keladigan ishlar bilan ta’minlash. Topshirik: madaniyat terapiyasi Javob: psixoterapevtik muljallangan ta’sir va fikrlash chora tadbirlari Topshirik: uyin psixoterapiyasi Javob: uyin urtasida psixopedagogik ta’sir ssenariysi Xamma katnashchilar kichik gurux bulib, bitta muammo taklif kiladi. Xar bir gurux 10 minut ichida uz fikrini yozadi va javoblar yozilgan varakalar ikkinchi gurux bilan almashtiriladi. Xar bir gurux javobiga oldindan baxolanadi va agar tulik bulmagan javobda uzini variantini javobini taklif kilishi kerak.
1 varak: elektr-tutkanokli davo usuli 2 varak: insulino-komatoz davo usuli 3 varak: pirogenli terapiya Variantlar javobi: Insulino-komatozli terapiyaKursatma: shizofreniya kasalligi boshlanganligi kup bulmagan (kamida 1 yil) davrda, katotoniyada va katatono – oneyroidli xolatda, depressivli – paranoidda va gallyutsinatsiyali – paranoidli kurinishda polimorfli, kam sistematizatsiyalashgan vasvasa. Utkazish usullari: bemorga ertalab naxorga mushak ichiga yoki teri ostiga insulin kilinadi, boshlanishi 4 yed. xar kuni 4 Yed dan kushiladi, davom ettiriladi umumiy mikdor komagacha. Urtacha mikdorda 70-80 yed tashkil kiladi. Shok dozali insulin in’eksiyasidan sung taxminan 3-4 soatdan sung gipoglikemik koma rivojlanadi, tulik es xushini yukolishi bilan baxolanadi, ogrikli kuzgaluvchanlik va ta’sirlanganda, tovush va reflekslar reaksiyalari yukoladi. Patologik reflekslar Babinsiky, Oppengeyma xosil buladi. Pay reflekslari ortadi, yutish va yutal kamayadi. Oxirida korreksiyani yoruglikka karash, Korneal refleks yukoladi. Bemor shoxparda refleksi yukolayotgan paytda insulinli shok bartaraf kilinadi, v/i 20-40 ml 40% li glyukoza kilinadi. Bemor tez xushiga keladi, savollarga javob bera boshlaydi. Ularda tulik reflektor faoliyati tiklanadi. Bu vaktda ularga 150-200g shakarli eritma beriladi ertalab va tushlikkda. Insulinli davo kursi 20-30 ta komali xolatdan tuzilgan. Dezintoksikatsiyali ta’sir kursatadi. Insulin terapiya organizmda metabolik jarayonni yaxshilaydi. Kon tomirlar vegetativli mobilizatsiyasi. Insulinli terapiya katta yarimsharlar pustlogida tuxtashdan saklanishini kuchaytiradi. Elektro-talvasali terapiya: Kursatma: Yomon sifatli katotonika, va xushni xiralashishida, shizofreniya va affektivli – vasvasali buzilishda depressiyali xolatda, maniakalli – depressivli psixozda. Boshka kurinishdagi terapiyaga chidamliligida. Utkazish usuli – elektrli sudorogi terapiya aloxida apparat yordamida – elektrokonvulsator yordamida bemorga elektr tokini ta’sir mikdorini kursatadi. Bemor bitemporalli elektrodga uraladi, tok kushiladi 80-120 V, 0,3-0,8 sekund ichida epileptik kurinishdagi talvasalar xosil buladi, natijada retro va anterogradli amneziya paydo buladi. Davo kursi doimiy tuzilishi 4-8 seansdan iborat, urtadagi tanaffus 3-4 kun.
Sulfazinli terapiya: utkazish usuli: Sulfazin m/i kilinadi 2,5-3 ml eritma kilinguncha isitish kerak. 37-38 S li suvda chaykatiladi. Tana xarorati bir necha soatdan keyin oshadi. Agar xarorat reaksiyasi bulmasa yoki yetarli bulmasa kunaro kaytaddan in’eksiya kilinadi. Kilinishi mumkin 5-6 mlga cha yukori doza 8-10ml In’eksiya mikdori sulfazinli davo kursatmasiga boglik. Urtacha 3-5 in’eksiya kilinadi 2-3 kunda. Pirogenli davo: Utkazish usuli in’eksiya m/o kunaro kilinadi. Terapiya pirogenni minimall 25 mikdoridan boshlanadi. Agar tana xarorati 38 S dan kutarilmasa, keyingi in’eksiya mikdori 25 ga oshiriladi. Yukori doza 1000 MPD, davo kursi 15-25 in’eksiyadan iborat. Talabalardan sung: uzi bergan savollarga gurux javobini tuldiradi. Xamma birgalikda muxokama kilib javoblarni varakacha yozadi. Keyin javobiga eng yukori baxo tanlanadi Nazorat savollar ruyxati: Ruxiy kasallarda umumiy davo prinsiplari. Umumiy yondoshish – aloxidalashtirish. Aralashtirish Psixozda shok terapiya usuli, insulino-komatoz, elektrosudorgali, pirogenli terapiya, bu kurinishdagi davoni utkazishga umumiy kursatma Psixotropli terapiya, psixotrop preparatlarni klassifikatsiyasi Neyroleptiklarni, trankvilizatorlarni, antidepressantlar, psixostimulyator, nootrop, antikonvulsantlarni buyurishga umumiy kursatma va kiska tavsif Kullab turuvchi terapiya, buyurishga kursatma, utkazish prinsiplari Psixotropli dorilarni davosida nojuya ta’sirlari Neyroleptik sindrom (ruxiy buzilish, nevrologik, somatik) Tankvilizator, antidepressant, psixostimulyatorlar davosida ruxiy boglanishni xosil bulishi Psixotropli dorilarni terapiyasida asoratlarni korreksiyalash va profilaktikasi Medikamentozsiz usulli davo Psixoterapiya, tushunchani belgilash, utkazish prinsiplari va asosiy kursatmalari Mexnat terapiyasi, uyin terapiyasi, madaniyat terapiyasi Ruxiy kasalliklarni sotsial – biologik aspektlari, reabilitatsiyasi Psixogigiyena xududi, dunyo sistemasi, ruxiy soglikni saklash vazirligiga junatiladi Psixoprofilaktika: birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi psixoprofilaktika Download 131,9 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish