Mashg‘ulot №1 Mavzu: Psixiatriya yordamini tashkil qilish tamoyillari. Psixiatriyada adaptatsiya, dezadaptatsiya, reabilitatsiya masalalari. Ruhiy bemorlarni tekshirish va davolash usullari Mashg‘ulotning maqsadi

Xayolparastlik sindromi – ruxan yetilmaganlik bilan uzviy boglik. Nozologiyaga xos emas, tarkiban beuxshov, yuz berishi mexanizmi, klinik kurinishi dinamikasi, yoshdan-yoshga rivojlanish dinamikasi, klinik kurinishlarida markaziy urin tutish mumkin yoki faqat uning bir tarkibiy kismi bulishi mumkin.

xayolparastlikni urganishning zarurligi, uning patologik shakllari mavjudligi bilan izoxlanadi. Bu patologik shakldagi xayolparastlik kasalligida shaxs uzining tukima xayollari ta’sirida jinoyat sodir kilishi mumkin. Usmirlardagi psixogen xayolparastlik variantlaridan biri «infantiya xayolparastlik maniyasi» xisoblanadi. U g‘oyat tushchaqchaqligida konfabulyatsiya elementlari xamda uzining imkoniyatlarini yakkol burttirib tasavvur kilishi okibatida akl bovar kilmaydigan fantaziyalar ko‘rinishida namoyon bo‘ladi.

Klinikasida kuprok uzini kursatishga urinishning xayolan burttirilishi, burttirilgan bemexrlik va mexribonlik, epileptoidlarning burttirilgan kasd goyalari va usmirlarning kasddan kurkishi – xayoti uchun real xavf-xatarni boshidan utkazganlik, begona ota-onalar goyalari va yetimlik, burttirilgan kizikishlar, kotillik goyalari, dismorfofobiyalar, bekadrlik goyalari va uz imkoniyatlarini yukori baxolashdir. Usmirlik yoshidagi burttirilgan taassurotlarning uziga xos xususiyatlaridan biri shundaki, xar xil variantlar birlashib, bu taassurotlarni amalga oshirishga intilish yakkol seziladi (kotillik, kayta o‘t qo‘yish, transport vositalarini ugirlash).

Psixik buzilishlar insonda keng tarqalgan xisoblanadi. Ayollarda psixik buzilishlar 1,5-2 barobar ko‘proq uchraydi , erkaklarga nisbatan.Ko‘p hollarda (75-80%) yengil nopsixotik shakllari psixik buzilishlarda namoyon bo‘ladi.2005yil VOZ qonuni “Psixik sog‘liqni himoyasi:muammo va ularni yechish yo‘li “yoshi katta aholini 10%da psixik va harakatlarning buzilishi uchraydi.

VOZ dasturida “Bolalar va o‘smirlar psixik sog‘lig‘ni himoya qilinishini siyosat va rejasi “(2006) bolalar va o‘smirlarda psixik buzilishlar yoritilgan savollar,himoya omillari va moyillik omillari,bolalar va o‘smirlarda psixik sog‘lomlikni rivojlanish bosqichlarini muhimligi.

Hozirgi kunda psixik buzilishlar tashxislash yangi bosqichlarda olib borilyapti.Psixik va harakatlar xalqaro tasnifi MKB-10,5-bob(1992).Shu bilan birga boshqa mamlakatlarda amerkancha turi qo‘llaniladi DSM-4 (1994),bu tizim bir-biri bilan ko‘p bog‘liqligi bor.