Машғулот режаси Ёруғликнинг нормал дисперсияси ва унинг таҳлили

Нормал дисперсияси ҳодисаси учун синдириш кўрсаткичининг ўзгариш ҳолатини характерловчи қонуниятни қуйидаги тенглама характерлайди.

Нормал дисперсияси ҳодисаси учун синдириш кўрсаткичининг ўзгариш ҳолатини характерловчи қонуниятни қуйидаги тенглама характерлайди.

(2)

Ушбу тенгламадаги а,b,с лар электромагнит тўлқин тарқалаётган муҳитнинг хоссаларига боғлиқ равишда ўзгарадиган катталик бўлиб, ҳар бир муҳит учун алоҳида ўзининг қийматига эга бўлади (талабага мурожаат қилиниб, муҳитнинг қандай хоссаларига боғлиқлиги сўралади).

Изоҳ: Маъруза вақтида 1-расм таҳлилига алоҳида эътибор қаратилиб, батафсил тушунтирилади.

 

2. Ёруғликнинг аномал дисперсияси ва унинг таҳлили

2. Ёруғликнинг аномал дисперсияси ва унинг таҳлили

Табиатда шундай оптик хусусиятга эга бўлган муҳитлар борки, айрим тўлқин узунлигига эга бўлган ёруғлик нурларини ютади (бу ҳодиса ёруғлик фильтлари деб номланувчи, амалий аҳамиятга эга бўлган қурилмалар яратиш имконини беради). Муҳитларнинг ушбу чегарасида дисперсия ҳодисасининг нормал-монотон ўзгаришидан четга чиқиб, аномал ўзгариши кузатилади. Бу ҳодиса ёруғликнинг аномал дисперсиясини характерлайди.

Аномал дисперсия ҳодисасини n=ʄ(λ) ва n=ʄ(ν) боғланишлари орқали кўриб чиқамиз (2-расм).

 

2-расм.

2-расмдаги физик қонуниятларни изоҳига ўтамиз.

2-расмдаги физик қонуниятларни изоҳига ўтамиз.

• 2-расмнинг I қисми ёруғлик нурининг синдириш кўрсатичини муҳитга тушувчи электромагнит тўлқиннинг тўлқин узунлигига боғлиқлигини характерлайди.
• 2-расмнинг II қисми ёруғлик нурининг синдириш кўрсакични тебраниш частотасига боғлиқлигини характерлайди.

Изоҳ: 2-расм қонуниятини эътиборга олиб шакллантирилган.

• 2-расмнинг I ва II қисмларига тегишли АВ-қисм нормал дисперсияни характерлайди. ВС-қисм аномал дисперсияни характерлайди. СД-қисм эса АВ қисмнинг давомини характерлаб, нормал дисперсияга тегишлик.
• 2-расмдаги ёки оралиқдаги ёруғлик нурининг тўлқин узунлиги ютилиб, муҳитнинг хоссаларига қараб ёки чегараси кичик ёки катта тўлқин узунлиги тамон силжиши мумкин.