Masala: «Orzu» fabrikasida yanvar oyida 2 ming dona futbol koptogi, ming dona sportchilar sumkasi ishlab chiqarildi. Yanvar oyida futbol koptogidan 9500 donasi 2000 so‘mdan, sportchilar sumkasining 6000 donasi 4000 so‘mdan sotildi

Miqdori

1	Ishlab chiqarilgan va sotilgan tayyor mahsulotlar, joriy yilda	1480
2	Barcha ishlov bosqichlarida to‘la o‘tmagan va texnika nazorati tomonidan tekshirilib qabul qilinmagan mahsulotlar: Hisobot davrining boshi Hisobot davrining oxiri	100 240
3	Barterga almashtirilgan mahsulotlar	300
4	Xomashyo materiali va ehtiyot qismlar	600
5	Yoqilg‘i va energiya	360
6	Ish haqi va mukofot pullari	300
7	Ijtimoiy sug‘urta va ta’minot ajratmalari	100
8	Brak mahsulotlar	20
9	Laboratoriya xarajatlari	120
10	Ishchilarning ovqatlari va sut mahsulotlari	2
11	Yuridik xizmatlar haqi	10
12	Mol-mulkni sug‘urta qilish xizmatlari haqi	40
13	Asosiy fondlar iste’moli, (amortizatsiya)	240
14	Marketing va reklama xarajatlari	106
15	Kredit xizmatlari haqi	20
16	Imorat va asbob-uskunalarning ijara haqi	22

Hisoblang:
1. Yalpi ishlab chiqarish (YaICh)
2. Oraliq iste’mol xarajatlari (OI)
3. Yalpi va sof qo‘shilgan qiymat
Yechim: 1. YaICh=R(1480)+ΔTICh (240-100) + B (300) = 1920 mln so‘m
2. Oraliq iste’molga ish haqi, ijtimoiy sug‘urta ajratmalari va AFIdan tashqari barcha xarajatlar kiradi:
OI = xomashyo materiali va ehtiyoj qismlar (600) + yoqilg‘i va energiya (360) + brak mahsulotlar (20) + laboratoriya xarajati (120) + ishchilarning ovqatlari va sut mahsuloti (2) + yuridik xizmatlar haqi (10) + mol-mulkni sug‘urta qilish xizmatlari haqi (40) + marketing va reklama xarajatlari (106) + kredit xizmatlari haqi (20) + imorat va asbob-uskunalarning ijara haqi (22) = 1300 mln so‘m.
3. Bizga ma’lumki, yalpi qo‘shilgan qiymat, yalpi ishlab chiqarish qiymatidan, oraliq iste’mol qiymatini ayirilganiga teng, ya’ni:
YaQQ = YaICh – OI = YaICh (1920) – OI (1300) = 620 mln so‘m
Sof qo‘shilgan qiymat, yalpi qo‘shilgan qiymatdan asosiy fondlar iste’mol qiymatini, ya’ni:
SF = YaQQ (620) – AFI (240) = 380 mln so‘m.
Shunday qilib, yoqilg‘i korxonasi mamlakat YaIMga o‘zini ulushini 620 mln so‘m sifatida qo‘shdi.


Masala: Quyidagi jadvalda mebel ishlab chiqarish firmasini ma’lumotlari berilgan. Hisobot davri joriy, shartli bahoda