Маърузалар матни


-Mavzu. Bog‘lovchisiz qo‘shma gap



Download 496,67 Kb.
Pdf ko'rish
bet48/63
Sana16.07.2021
Hajmi496,67 Kb.
#120657
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   63
Bog'liq
nozirgi ozbek adabiy tili

9-Mavzu. Bog‘lovchisiz qo‘shma gap 

 

R   e   j   a: 

 

1.  Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gaplarning  bog‘langan  va  ergash  gapli  qo‘shma  gaplarga 



o‘xshash hamda farqli tomonlari. 

          2. Bog‘lovchisiz qo‘shma gapni tashkil etgan gaplarning o‘zaro bog‘lanish usullari. 

          3. Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarning turlari. 

          4. Bir tipli gaplardan tarkib topgan bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar. 




          5. Turli tipli gaplardan tarkib topgan bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar. 

 

 



 

Qo‘shma  gap  qismlari  bog‘lovchi  yoki  bog‘lovchi  vazifasidagi  grammatik  vositalar  va 

nisbiy  so‘zlarsiz  intonatsiya  orqali  bir-biri  bilan  aloqaga  kirishib  sintaktik  butunlikni  – 

bog‘lovchisiz qo‘shma gapni tashkil etadi. 

           Ikki  va  undan  ortiq  sodda  gaplarning  grammatik  bog‘lovchilar  yordamisiz  birikuvidan 

tuzilgan qo‘shma gaplar bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar hisoblanadi. 

           Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gapni  tashkil  etgan  sodda  gaplar  mazmunan  va  ohangda  kirishib 

ketadi.  Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gap  tarkibidagi  sodda  gaplar  mazmun  va  intonatsion  tugallikka 

ega bo‘lmaydi. Ular ma’lum bir fikrni ifodalaydi, intonatsion tugallik bunday gaplarning oxirida 

bo‘ladi. Shu sababli bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibidagi sodda gaplar, bog‘langan va ergash 

gapli qo‘shma gaplardagidek, o‘zaro teng aloqaga ham, tobe aloqaga ham kirisha olmaydi. 

            Bog‘lovchisiz  va  borlangan  qo‘shma  gap  mazmunan  va  intonatsiya  jihatidan  bir-biriga 

teng bo‘lmaydi. Qiyoslang: Sen kelasan – ish boshlaymiz. Sen kelasan va ish boshlaymiz.  

Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gap  ayiruv  bog‘lovchili  bog‘langan  qo‘shma  gap  ma’no 

munosabatini ifodalaydi. 

Nisbiy  olmoshlar  yordami  bilan  bosh  gapga  bog‘langan  ergash  gapdagi  ma’no 

munosabatlarini bog‘lovchisiz qo‘shma gap ifodalamaydi.  

Izoh  ma’nosidagi  bog‘lovchisiz  qo‘shma  gapga  o‘xshash  qurilmalar  bog‘langan  yoki 

ergash gapli qo‘shma gaplarda qo‘llanmaydi. 

Ba’zi  bir  bog‘lovchisiz  qo‘shma  gaplarni  ergash  gaplar  bilan  almashtirish  mumkin 

bo‘lsa-da, ularni ergash gapning biror aniq turiga kiritish mumkin emas: Yurt tinch - sen tinch. 

(Maqol) 


Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarning ayrim turlari ko‘p ma’noli bo‘lib, bog‘langan qo‘shma 

gapning  ham,  ergash  gapli  qo‘shma  gapning  ham  xususiyatlarini  o‘zida  ifodalashi  mumkin:  




Download 496,67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish