Маърузалар матни Тошкент 2015 Маъруза 1

Нанозаррачаларни физикавий усуллар ёрдамида олиш.
Масалан, металлар буғини инерт газлар билан биргаликда махсус хароратга эга камерада конденсация қилиш.
Нонохимиянинг умумий муаммолари.
Макро катталикдан микро катталикка ўтган заррачалар ва улар асосида олинган системаларнинг физик-кимёвий хоссаларида сифат ўзгаришлар бўлади. Шунинг учун нанокимёнинг охирги 10-15 йиллардаги ютуғи заррачалар синтези ва уларнинг ўрганиш ҳамда модификацияга келтириш усулларни яратиш билан боғлиқдир.
Нанокимёнинг иккинчи муҳим муаммоси бор:
1) Жуда кўп сонда бўлмаган атомлар йиғиндисидан ташкил топган нонозаррачаларнинг кимёвий хоссалари ва реакцион қобилиятларининг ўзига хослигини ўрганиш.
2) Изоляцияланган (яъни якка холати сақланган) стабилланган ўлчами ва хоссаси ўзгармас ҳолатга келтирилган ва модификацияланган (сирт ҳоссалари фаоллаштирилган) нонозаррачаларни мураккаб нонотизимлар олинишида қўллаш. Бунда олинган нанотизимлар хоссасини нанозаррачалар ўлчами ва шаклини бошқариш орқали ўзгартиришга алоҳида аҳамият берилади. Бу ишларнинг бажарилишида оптик спектрлар, магнит термодинамика, электрокимё, электрўтказувчанлик, электронларнинг транспорти каби усуллардан фойдаланилади.
Нанокимёда терминлар ва тушунчалар.
Сони жуда кўп бўлмаган атомларни жалб этган заррачаларга “кластерлар” яримўтказгич заррача “квант нуқтаси” дейилади. Кластерлар ва нанозаррачалар асосида олинган системаларга: “нанокристаллар”, “нанофазалар”, “наносистемалар”, “наноструктуралар”, “нанокомпозитлар” дейилади.
“Нанокомпозит”- макроскопик объектда тикланиб жойлашган нанозаррачалар бўлиб, улар орасида таъсирлар кучли бўлади. Нанокомпозитларда алоҳида (изоляцияланган) заррачаларнинг ҳоссалари ниқобланган (маскировка этилган) бўлади. Кўрсатилган объектларнинг асосини алоҳида-алоҳида (изоляцияланган) нанозаррачалар ташкил қилади. Заррачалар ўлчамини кичиклаштириш билан “фаза” тушунчаси аниқ бўлмайди: гомоген ва гетероген фазалар, аморф ва кристаллик холатларнинг ўртасидаги чегара аниқ бўлмайди.