Маърузалар матни 1-мавзу. Эҳтимоллар назариясининг предмети ва унинг иқтисодий, техник масалалар учун аҳамияти. Эҳтимоллик фазоси

1-мисол. Яшикдан таваккалига битта деталь олинди. Унинг стандарт бўлиши ностандарт эканлигини истисно қилади. «Таваккалига олинган деталнинг стандарт бўлиши» ва «Таваккалига олинган деталнинг ностандарт бўлиши» ҳодисалари биргаликда бўлмаган ҳодисалардир.
Агар ҳодисалар элементар ҳодисалар фазосининг қисм тўп-ламлари сифатида қаралса, у ҳолда ҳодисалар ўртасидаги муноса-батларни тўпламлар ўртасидаги муносабатлар сифатида талқин қилиш мумкин. Биргаликда бўлмаган ҳодисалар — бу умумий элементар ҳодисаларга эга бўлмаган ҳодисалардир.
Агар эксперимент натижасида А ҳодисанинг рўй беришидан В ҳодисанинг рўй бериши албатта келиб чиқса, А ҳодиса В ҳодисани эргаштиради дейилади ва бу орқали белгиланади. Агар ва бўлса, у ҳолда бўлади.
2-мисол. Шашқолтош ташланмоқда. «4 рақамли томон чиқ-ди» ҳодисаси «жуфт очко чиқди» ҳодисасини эргаштиради.
Иккита А ва В ҳодисаларнинг йиғиндиси деб ё А ҳодисанинг, ё В ҳодисанинг, ё шу иккала ҳодисанинг рўй беришидан иборат бўлган ҳодисага айтилади. У А+В ёки орқали белгиланади. Бир нечта ҳодисаларнинг йиғиндиси деб шу ҳодисалардан ҳеч бўлмаганда биттасининг рўй беришидан иборат бўлган ҳодисага айтилади.
3-мисол. Замбаракдан икки марта ўқ узилмоқда. Агар А ҳо-диса биринчи ўқ узишда нишонга тегиш, В эса иккинчи ўқ узиш-да нишонга тегиш ҳодисаси бўлса, у ҳолда А+В ҳодисаси ё би-ринчи ўқ узишда, ё иккинчи ўқ узишда, ё иккала ўқ узишда ни-шонга тегиш ҳодисаси бўлади.
Иккита А ва В ҳодисаларнинг кўпайтмаси деб А ва В ҳоди-саларнинг биргаликда рўй беришидан иборат бўлган ҳодисага ай-тилади. У АВ ёки орқали белгиланади. Бир нечта ҳодисаларнинг кўпайтмаси деб шу ҳодисалардан ҳаммасининг биргаликда рўй беришидан иборат бўлган ҳодисага айтилади.
4-мисол. Яшикда биринчи ва иккинчи сонли заводларда иш-лаб чиқарилган деталлар бор. Агар А ҳодиса стандарт деталнинг чиқиши, В эса деталь биринчи сонли заводда тайёрланган ҳодиса-си бўлса, у ҳолда АВ ҳодисаси биринчи сонли заводнинг стандарт детали чиқиши ҳодисаси бўлади.
А ҳодисага қарама-қарши ҳодиса орқали белгиланади. У А ҳодиса рўй бермаганда ва фақат шу ҳолдагина рўй берган ҳи-собланади. Бошқача қилиб айтганда, А ва ҳодисалар иккаласи жамланиб муқаррар ҳодисани ташкил этадиган биргаликда бўл-маган ҳодисалардир, яъни .